اولین جلسه کمیسیون صادرات روز شنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه سال جاری در محل خانه تشکل‌های اتاق بازرگانی ایران تشکیل شد. رامین رزازی، رئیس کمیسیون صادرات، در ابتدای جلسه ضمن خوشامدگویی به حاضرین به‌ویژه مرتضی هدایتی، رئیس مرکز تجاری ایران در شهر نجف اشرف کشور عراق به این نکته اشاره کرد که عراق، هدف بزرگ صادراتی ایران است و مزیت‌هایی نظیر مرز زمینی وسیع و مناسب جهت صادرات دارد.
به گزارش اهام ایران، رئیس کمیسیون صادرات به جلسه اخیری که با آقای عباس علی‌آبادی وزیر محترم صمت در نشست برگزاری ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران (نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴) اشاره کرد و گفت: بالغ‌بر ۷۰ درصد تحریم‌ها خودتحریمی هستند و هدف از اکسپو استفاده از فرصت‌های صادراتی بود. در ادامه، رامین رزازی پیرو دستور جلسه کمیسیون صادرات به این نکته اشاره کرد که وقتی درصد کمی از مواداولیه و قطعات به کار رفته در تولید محصول نهایی وارداتی است؛ چرا تعهد ارزی برای صددرصد محصول نهایی باید اعمال شود.
در ادامه مرتضی هدایتی، مدیر مرکز تجاری ایران در عراق (نجف اشرف) عنوان کرد: عراق مهمترین شریک تجاری ایران است. او به مزیت‌های تجاری این کشور اشاره و اظهار کرد: ایران با کشور عراق ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک زمینی و ۶ مرز بازرگانی دارد که کالاهای ایرانی از این طریق به عراق صادر می‌شود.
مشکل سیستم بانکی برای تجارت با عراق
وی افزود: با توجه به اهداف کلان صادراتی در دولت اخیر بیش از ۵۴ مرکز تجاری در سراسر دنیا ایجاد شد تا بیشتر به مقوله صادرات اهمیت داده شود و به صادرکنندگان در حوزه‌های مختلف کمک گردد. یکی از معایب بانکی در حوزه صادرات به کشور عراق این است که ۵ کشور به صورت رسمی نمی‌توانند با سیستم بانکی عراق کار کنند. در واقع به ازای هر دلار، ۱۸۰ دینار تفاوت ارزی وجود دارد و جهت ارز دولتی به ازای هر دلار ۱۵۰۰ دینار باید پرداخت شود. به همین دلیل تجار عراقی جهت کار کردن با ایران باید ۱۵ الی ۲۰ درصد بیشتر از هزینه‌های معامله با چین در نظر بگیرند. از همین رو، معاملات تجاری با ترکیه و چین و غیره برای تاجران عراقی به صرفه‌تر است.
رفع تعهد ارزی، مهمترین مانع توسعه صادراتی به عراق
مدیر مرکز تجاری ایران در عراق خاطرنشان کرد: تراز تجاری ایران با عراق ۹۵ درصد است که این نشان می‌دهد، حجم صادرات ایران به عراق بسیار بالاست و در مقابل واردات قابل‌توجهی از این کشور نداریم؛ در نتیجه با توجه به محدودیت ارزی و نیز انگیزه مناسب جهت صادرات به کشور عراق مهمترین مانع توسعه صادرات به کشور عراق موضوع رفع تعهد ارزی است. در ادامه، به این نکته اشاره شد که متاسفانه برخی کالاها در سال‌های گذشته، وارد عراق شدند که متاسفانه موجب بی‌اعتمادی به محصولات ایرانی در عراق شد. با این وجود ما صادرات ۱۰ میلیارد دلاری به عراق داریم. بعلاوه مشکلی که سال گذشته به موانع
صادرات اضافه گردید بحث هزینه‌های جابجایی پول و رفع تعهد ارزی و خسارات ناشی از تفاوت قیمتی بود که بین ارز دولتی و آزاد در بازار عراق وجود دارد.
وضعیت بازار لوازم خانگی ایرانی در بازار عراق
هدایتی در ادامه از عدم برنامه‌ریزی صحیح در امر صادرات به عراق به عنوان درد مشترک تجار یاد کرد و موضوع تعرفه‌های گمرکی را جمله مشکلات دیگر به عراق دانست. وی با بیان اینکه در حال حاضر مراکز تجاری در شهرهای نجف، بغداد و دو شهر در سلیمانیه عراق قرار دارد، تصریح کرد: دولت عراق به شدت به فکر ایجاد و راه‌اندازی کارخانه است.
برای مثال قیمت یک یخچال فریزر ساخت کره‌جنوبی در بازار عراق با قیمت یک یخچال فریزر ایرانی برابر است، پس قطعا نمی‌توانیم در زمینه فروش کالاهای سفید در بازار عراق موفق عمل کنیم. از سوی دیگر شاهد این هستیم که خدمات پس از فروش کالاهای سفید ایرانی در این کشور قابل‌قبول نیست که همین عوامل منجر به از دست رفتن بازار این کشور شده است. این در حالی است که لوازم خانگی برقی کوچک و وسایل آشپزخانه کم‌قیمت در عراق می‌تواند بازار بسیار مناسبی داشته باشد.
در ادامه جلسه، پیشنهاد پیمان‌سپاری ارزی تولیدکنندگان به میزانی که ارز دولتی دریافت می‌کنند مطرح و تأکید شد که طبق قوانین کشور عراق، هر محصولی که وارد عراق می‌شود قابلیت صادرات مجدد را ندارد و حتما باید در همان کشور مصرف شود.
در عراق رایزن بازرگانی نداریم
در ادامه، هدایتی به این نکته اشاره کرد که نزدیک به یکسال است در بغداد رایزن بازرگانی نداریم. وی به عنوان مثال به موفقیت شرکت کاله اشاره کرد و گفت: این شرکت در عراق بسیار هوشمندانه عمل کرده است. شرکت کاله در عراق خط تولید ایجاد کرد و با توجه به ممنوعیت واردات لبنیات به عراق، از مزیت واردات مواداولیه با تعرفه صفر استفاده کرد. بایستی این نکته را نیز مدنظر داشت که بروکراسی اداری در عراق بسیار زیاد است در نتیجه بایستی نقشه راه تعریف شود و از همه مهم‌تر باید پایبند به اجرای آن باشیم. او تاکید کرد: استقرار دائمی (داشتن دفتر جهت صادرات در عراق) ضروری است و مرکز تجاری ایران در عراق در این حوزه به اعضاء کمک خواهد کرد.
همچنین وی یادآور شد که مرزهای سلیمانیه، تعرفه گمرکی صفر دارد و در مرزهای دیگر تعرفه لوازم خانگی ۱۵ درصد است که می‌توان کالاها را از سلیمانیه به داخل خاک عراق حمل کرد.
