به گزارش آهام ایران به نقل از مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، بریکس نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده است.
بریکس نهادی تأثیرگذار است که در سال‌های اخیر شهرت جهانی پیدا کرده است. ریشه‌های تاریخی بریکس را می‌توان تا اوایل دهه ۲۰۰۰ ردیابی کرد، زمانی که اصطلاح ” BRIC “توسط جیم اونیل اقتصاددان گلدمن ساکس برای اشاره به قدرت‌های اقتصادی در حال ظهور برزیل، روسیه، هند و چین ابداع شد. آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این نهاد پیوست و آن را به بریکس گسترش داد.
در ابتدا، هدف اصلی بریکس ارتقای همکاری اقتصادی بین کشورهای عضو آن بود، اما با گذشت زمان، به بستری برای گفت‌وگو و همکاری سیاسی گسترده‌تر تبدیل شد. تشکیل بانک توسعه جدید و ترتیبات ذخایر مشروط CRA چارچوب نهادی بریکس و نقش آن در ارتقای ثبات و توسعه اقتصادی را توسعه داد.
کشورهای بریکس تقریبا ۴۱ درصد از جمعیت جهان و حدود ۲۳ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند. چین و هند رشد اقتصادی قابل‌توجهی را تجربه و موقعیت خود را به‌عنوان بازیگران اصلی در اقتصاد جهانی مستحکم کرده‌اند.
اهمیت «بریکس» در اقتصاد سیاسی
اهمیت بریکس، در اقتصاد سیاسی بین‌الملل فزاینده است. این نهاد که در برگیرنده طیفی از قدرت‌های کلیدی نوظهور است به تدریج به سوی همگرایی پیش می‌رود. تاسیس نهادهای مالی را می‌توان مهمترین موفقیت بریکس در پیشبرد همگرایی و مهمترین مزیت آن در شرایط کنونی برای کشورهایی دانست که درخواست عضویت در آن را مطرح کرده‌اند.
بریکس در همگونی ارزشی و همگرایی سیاسی توفیق چندانی کسب نکرده است. جنگ روسیه علیه اوکراین و عدم حمایت بریکس از روسیه به‌عنوان یک عضو، زمینه‌های ضعیف همگرایی سیاسی و ژئوپلیتیک میان اعضای این نهاد را نشان می‌دهد.
فرایند عضویت ایران در این نهاد با توجه به ابهام نسبی در روند پذیرش اعضا و ساختار تصمیم‌گیری اجماعی آن احتمال پیچیده و زمان‌بر خواهد بود. عضویت احتمالی ایران بی‌شک می‌تواند به تامین بخشی از منافع اقتصادی و پرستیژ کشور کمک کند، اما انتظارات خیالی از این نهاد که مکرر در فضای عمومی مطرح می‌شود، احتمالا تحقق نخواهد یافت. توازن در تعهداتی که ایران در فرایند عضویت در این نهاد می‌پذیرد و منافعی که به‌ویژه در شرایط تحریمی به دست می‌آورد ضرورت دارد.
بحث‌های متفاوت بریکس در ایران
مهمترین مزیت ژئواکونومیک عضویت ایران در این نهاد دستیابی به منابع مالی در مکانیسم ذخیره احتیاطی و نیز بانک توسعه جدید این نهاد است. بریکس به‌ویژه در ایران بحث‌های متفاوتی برانگیخته است. برخی آن را نشانه پایان جهان غرب محور و اهمیت روزافزون جهان در حال توسعه پنداشته‌اند و برخی بریکس را نهادی تشریفاتی و فاقد اهمیت اقتصادی و سیاسی می‌دانند. با وجود این ایران علاقه خود برای عضویت در این نهاد را همواره ابراز کرده و اخیرا پیشرفت‌هایی در فرایند عضویت ایران رخ داده است.
برای مطالعه کامل این گزارش می‌توانید در اینجا کلیک کنید.
