تولید بدون کارخانه یا برون‌سپاری، استراتژی تقریبا جدیدی در صنایع دنیاست که به انتقال بخشی از فعالیت‌‌‌‌ها یا انجام عملیات تولیدی یک شرکت توسط یک شرکت دیگر گفته می‌شود و عموما به منظور کاهش هزینهها و بهبود تولید در زمینه‌‌‌های مختلف انجام می‌شود. این شیوه تولید کالا در ایران نیز مرسوم است و در صنعت لوازم خانگی کشور نیز برخی شرکت‌ها در آن پیش‌قدم شده‌اند.
به گزارس اهام ایران از دنیای اقتصاد، نایبرئیس انجمن تولیدکنندگان بدون کارخانه ایران، به مزیت‌های تولید بدون کارخانه برای صنعتگران و تولیدکنندگان ایرانی و خصوصا صنعت لوازم خانگی پرداخته و تاکید می‌کند این کار ارزش افزوده خلق خواهد کرد.
موسی احمدزاده ابتدا در خصوص مفهوم تولید بدون کارخانه گفت: واژه «تولید بدون کارخانه» برخی افراد را به فکر فرو می‌برد که چگونه می‌شود بدون داشتن کارخانه کالایی را تولید کرد. اما خوشبختانه مردم با شنیدن این موضوع کنجکاوی نشان داده و به دنبال مفهوم آن هستند. در دنیای امروز، تولید قراردادی یا تولید بدون کارخانه گسترش زیادی پیدا کرده و برندهای معتبر و بزرگ زیادی به سمت برون‌سپاری تولید کالای خود رفته‌اند.
وی در همین خصوص ادامه داد: این اتفاق به‌خصوص برای کنترل هزینه‌های جاری کارخانه‌ها و سرمایه‌گذارها بسیار سودمند است. امروزه راه‌اندازی کارخانه خصوصا در برخی کشورهای خاورمیانه و ایران که ثبات اقتصادی مناسبی ندارند تبدیل به کاری بسیار سخت و پرمخاطره شده است. اما در همین شرایط برندها در کشورهای مختلف به سمت برون‌سپاری ساخت کالا رفته‌اند تا با حفظ زنجیره تامین، از سویی توان رقابت با سایر رقبا را داشته باشند و از سوی دیگر هزینه‌های جاری خود را کاهش دهند.
نایبرئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران با اشاره به تصمیم برندهای بزرگ جهان برای برون‌سپاری گفت: در شرایط فعلی تاسیس کارخانه به دلایل متعدد به سرمایه‌گذاران توصیه نمی‌شود و در دنیا بزرگترین کمپانی‌ها مانند اپل، سامسونگ و برخی برندهای دیگر به سمت برون‌سپاری کالای خود در کشور دیگر رفته‌اند. حتی برندهای معتبر برای کاهش هزینهها از ظرفیت‌های خالی دیگر کارخانه‌هایی که در مناطق جغرافیایی جهان حضور دارند نیز استفاده می‌کنند تا استهلاک سرمایه خود را به حداقل برسانند. وی تصریح کرد: در موضوع تولید بدون کارخانه، برخلاف باور عموم، کیفیت کالا بسیار اهمیت دارد و صاحبان برند روی این موضوع نظارت بسیار زیادی داشته و دائم محصولات را مورد آزمایش قرار می‌دهند. این اتفاق در نهایت باعث می‌شود که تولیدکننده بتواند مزیت رقابتی داشته و بتواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ کند.
احمدزاده با تاکید بر نقش برند در توسعه تولید در جهان و به خصوص ایران گفت: متاسفانه برندها در کشور ما نمی‌توانند در بین ۱۰۰ مورد برتر جهان قرار گیرند. دلیل این موضوع این است که پس از ۵۰ سال فعالیت از بین می‌روند. عمدتا به این دلیل که خالق برند به علت بی‌ثباتی اقتصادی و توفان‌های سیاسی و اقتصادی که در منطقه وجود دارد، نمی‌تواند کارخانه خود را حفظ کند و از سوی دیگر تولید برای آنها توجیه اقتصادی نخواهد داشت. به همین دلیل برندها عمر زیادی در ایران ندارند. به همین دلیل است که مالکان برند در دنیا به سمت برون‌سپاری رفته و از این ظرفیت بهره‌برداری می‌کنند.
برون‌سپاری و فرصت‌های شغلی
برخی معتقد هستند برون‌سپاری توسط برندها، فرصت‌های شغلی در کشور را کاهش می‌دهد. وی با رد این فرضیه در این خصوص گفت: دنیا به‌وسیله اقتصاد آزاد اداره می‌شود و اتفاق جالبی که در طول دهه‌های اخیر افتاده این است که ساخت و تولید به‌نام هر کشوری در حال منسوخ شدن است و به سمت «تولید جهانی» تغییر مسیر داده و آینده اقتصاد جهان در حال ریل‌گذاری است. بنابراین با این تغییرات ما هم باید تغییر کنیم تا بتوانیم دیگران را رهبری کرده و سهم خود را از بازارهای بین‌المللی بیشتر کنیم. مهم این است که برندسازی یا برون‌سپاری کنیم و آورده و ارزش افزوده آن به GDP کشورمان کمک خواهد کرد. بنابراین در حال حاضر ارزش شرکت‌ها و برندهای بزرگ دنیا را با تعداد کارمندان آن نمی‌شناسند بلکه به دانش کارکنان آن اهمیت می‌دهند. نرخ بیکاری و اشتغال در اقتصاد تاثیر‌گذار و مهم است اما وقتی یک برند تاسیس شود و ارزش افزوده ایجاد کند، آورده‌ای برای کشور خواهد داشت که می‌تواند ارزش افزوده بالایی داشته باشد.
برون‌سپاری در صنعت لوازم خانگی
نایبرئیس انجمن تولیدکنندگان بدون کارخانه با توضیح اینکه برون‌سپاری از مدت‌ها پیش در ایران آغاز شده اما هنوز جایگاه مناسب خود را به دست نیاورده، در خصوص مبحث تولید بدون کارخانه در صنعت لوازم خانگی ایران گفت: خوشبختانه در صنعت لوازم خانگی ایران هم یکی از برندهای تولیدکننده تلویزیون مجوز پروانه تولید بدون کارخانه را دریافت و اقدام به برون‌سپاری کالای خود کرده است.
برخی خریداران و مصرف‌کنندگان لوازم خانگی در ایران به اصالت یا کیفیت کالای لوازم خانگی که به صورت مونتاژ یا OEM تولید می‌شود بد‌بین هستند. وی در خصوص این دیدگاه گفت: این تفکر افرادی است که دانش کافی در خصوص برون‌سپاری کالا ندارند. عمدتا کشورهایی که در برون‌سپاری لوازم خانگی در دنیا فعالیت دارند کار بسته‌بندی یا مونتاژ قطعات را انجام می‌دهند. بنابراین یا در تولید قطعه برند اصلی و مشهور نقشی ندارند یا اگر هم نقشی داشته باشند نظارت و آزمایش از سوی برندهای مشهور تولیدکننده لوازم خانگی مانند بوش، تفال و… که اقدام به برون‌سپاری می‌کنند قوی است که شریک تجاری آنها نتواند حیثیت و اعتبار برند آنها را خدشه‌دار کند. بنابراین در دنیا برندهای لوازم خانگی نیز مانند دیگر برندها به‌شدت روی کیفیت محصول تولیدی خود حساس هستند و به این صورت این تفکر مناسبی در این خصوص نیست. در ایران هم مانند دنیا برای نظارت بر تولید بدون کارخانه نظام دقیق و رگولاتوری وجود دارد چرا که افزایش کیفیت کالا برای برندها بسیار مهم است.
موسی احمدزاده با بررسی شرایط برند در صنایع ایران و به خصوص لوازم خانگی تاکید کرد: شرکت‌های لوازم خانگی در کشور برای موفقیت در شیوه تولید بدون کارخانه باید برندهای خود را تقویت کنند. اگر برند تقویت شود به سادگی پتانسیل ورود به بازارهای جهانی را خواهد داشت و قلب و ذهن مشتریان را تسخیر خواهد کرد. متاسفانه شرکت‌های ما در میان ۱۰۰ برند برتر دنیا نیستند و این به اقتصاد کشور آسیب خواهد زد. بنابراین شرکت‌های بزرگ لوازم خانگی و سایر برندها در حوزه صنعت و تولید در ایران باید به تقویت برند خود اهمیت ویژه‌ای بدهند.
وی در همین خصوص ادامه داد: بعد از خودرو بزرگترین صنعت در ایران متعلق به لوازم خانگی است. در این صنعت پتانسیل خوبی برای تولید بدون کارخانه و استفاده از ظرفیت‌های خالی سایر کارخانه‌ها وجود دارد. هر کالای لوازم خانگی که در ایران مقرون به صرفه باشد باید در کشور تولید شود و سایر کالاها جدا از واردات که این اتفاق بسیار برای این صنعت مفید خواهد بود، به صرفه است که از طریق تولید بدون کارخانه انجام شود چرا که ارزش افزوده آن به کشور باز خواهد گشت. شعاری در تولید بدون کارخانه داریم مبنی بر اینکه تولید متمایز ایرانی، خلق ارزش جهانی. بنابراین با توجه بیشتر دولت به این بخش می‌توان امیدوار بود که در صنعت لوازم خانگی و سایر صنایع، با خلق ارزش افزوده، شرایط اقتصادی کشور بهبود یابد.
ما را به رسمیت بشناسید
نایبرئیس انجمن تولیدکنندگان بدون کارخانه ایران در پایان در خصوص وضعیت این انجمن گفت: از وزیر صمت و معاون صنایع عمومی این وزارتخانه تقاضا داریم با توجه به اهمیت مبحث برون‌سپاری در صنایع، انجمن تولیدکنندگان بدون کارخانه در ایران را به رسمیت بشناسند. تولید محصول در ایران اهمیت خودش را دارد و در این خصوص شکی وجود ندارد اما به دلیل ورود بیشتر کشورهای جهان به موضوع برون‌سپاری و اثری که بر افزایش رشد اقتصادی کشور دارد، انتظار داریم که این وزارتخانه نگاه جدی‌تری به این انجمن داشته باشد. بنابراین وزارت صمت می‌تواند با ارائه تسهیلات، آسان شدن ثبت‌سفارش و… از تولیدکنندگان بدون کارخانه در ایران حمایت کند. از سازمان توسعه تجارت و رایزن‌های اقتصادی نیز درخواست داریم با برطرف کردن موانع، فضا و مسیر را برای حضور شرکت‌های بدون کارخانه در نمایشگاه‌های بین‌المللی مهیا کند تا فضای تولید در کشور بیش از پیش مناسب شود.
