مروری بر وضعیت متغیرها و شاخص‌های اقتصادی از جمله تورم جهان، تورم و سیاست پولی برای مهار آن، درآمد و هزینه واقعی خانوارها و …
تورم جهان
به گزارش آهام ایران، تورم ترکیه ۲۶ واحد درصد و تورم آرژانتین ۱۱.۵ واحد درصد بالاتر از تورم ایران بوده و تورم کشورهای عراق، قطر، عربستان سعودی، عمان، روسیه و پاکستان به مراتب کمتر از ایران بوده است.
تورم و سیاست پولی برای مهار آن
اتخاذ سیاست‌های پولی انقباضی از طریق افزایش نرخ بهره سیاستی در اقتصادهای پیشرفته و نوظهور در سال ۲۰۲۲
تورم ایران – تیر ۱۴۰۱
در تیر ماه سال ۱۴۰۱، از نرخ تغییرات ماهانه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور که در ماه پیش افزایش چشمگیری داشت، کاسته شد و به ۴.۶ درصد رسید. تورم نقطه به نقطه تیر ۱۴۰۱ (رشد شاخص کل قیمت نسبت به تیر سال قبل)، حدود ۵۴.۰۳ درصد و طی دوازده ماه منتهی به تیر ماه نیز ۴۰.۵ درصد اعلام شده است.
بر اساس تفکیک گروههای عمده، مهمترین عوامل مشارکت‌کننده در تورم ۵۴ درصدی نقطه‌ای، گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با سهم ۲۹.۶ واحد درصد، مسکن (شامل اجاره و خدمات تعمیر مسکن) با سهم ۷.۲ واحد درصد، حمل و نقل با سهم حدود ۵ واحد درصد، پوشاک و کفش با سهم ۲.۸ واحد درصد، بهداشت و درمان با سهم ۲.۲ واحد درصد و مبلمان و لوازم خانگی با سهم ۲.۰ واحد درصد و در مجموع با سهم حدود ۴۸ واحد درصدی هستند.
درآمد و هزینه واقعی خانوارها
- افزایش ۶.۵ درصدی متوسط خالص هزینه سالانه واقعی یک خانوار شهری و افزایش ۶.۷ درصدی متوسط هزینه خالص یک خانوار روستایی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹
- با وجود بهبود متوسط درآمد واقعی خانوارهای شهری و روستایی طی دو سال اخیر، همچنان سطح درآمدهای خانوارهای شهری و روستایی کمتر از رقم سال ۱۳۹۶ است.
- سهم ۴۰ درصدی گروه کالایی مواد خوراکی و دخانی در هزینه کل خانوار روستایی در مقابل سهم ۲۷ درصدی برای خانوار شهری قرار دارد.
شاخص مدیران خرید صنعت ساخت
- افت ۱.۱ واحدی شاخص مدیران خرید صنعتی جهان و رسیدن به کمترین رقم طی ۲۶ ماه گذشته به دلیل کاسته شدن از سرعت رشد تولیدات ضمن رکود سفارشات جدید و افت بیش از انتظار سفارشات صادراتی
- وضعیت مناسبتر اقتصادهای هند، استرالیا، هلند، برزیل، قزاقستان، تایلند و امریکا و در مقابال افت تولید صنعتی در کشورهای لهستان، تایوان، ترکیه و همچنین برخی از اقتصادهای مهم اروپا از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا (شاخص کمتر از ۵۰)
- کاهش ۵.۷۲ واحدی شاخص مدیران خرید صنعتی ایران به دلیل افت تولید و سفارشات جدید در صنایع شیمیایی، غذایی و پوشاک و کاهش موجودی مواد اولیه در صنایع لاستیک و پلاستیک و صنایع فراورده‌های نفتی
شاخص تولید صنعتی
- استمرار رشد مثبت شاخص کل تولید صنعتی شرکتهای بورسی برای دومین ماه متوالی در تیر ماه ۱۴۰۱ نسبت به ماه مشابه سال قبل (۶.۰ درصد)
- مهمترین عامل موثر در رشد شاخص تولید تیر ۱۴۰۱؛ رشد بالای شاخص در صنایع تولید خودرو و قطعات و فلزات اساسی
- بالاترین افت شاخص تولید در تیر ماه سالجاری نسبت به ماه مشابه سال قبل متعلق به تولید صنایع غذایی(۸.۱%-) محصولات فلزی ( ۲.۳% -) گروههای دارای بیشترین رشد مثبت شاخص شامل؛ ماشین آلات و تجهیزات صنعتی(۵.۱۶%) خودرو و قطعات (۱۵.۷%) و منسوجات(۱۲.۱% )
- طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱ در کل موجودی انبار در سطح صنایع کاهش یافته که با توجه به رشد مثبت شاخص کل تولید، نشان دهنده بالاتر بودن رشد فروش از رشد تولید و همچنین افزایش تقاضای موثر نسبت به تولیدات فلزی صنعتی است. تغییر در موجودی انبار تیر ۱۴۰۱ در صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، کانیهای غیرفلزی و صنایع غذایی، مثبت، و در مقابل در گروههای صنایع خودرو و قطعات و صنایع دارویی، منفی بوده است. بررسی توام تغییرات شاخص تولید با تغییر در موجودی انبار صنایع مورد بررسی حاکی از کاهش تقاضای موثر در صنایع شیمیایی و غذایی و در مقابل افزایش تقاضا در صنایع تولید فلزات اساسی و کانی غیرفلزی البته با سرعتی کمتر از رشد تولید و افزایش قابل توجه تقاضا در صنایع خودرو و دارویی در مقایسه با سرعتی بالاتر از رشد تولیدات در این صنایع است.
- به حداقل رسیدن شکاف بین رشد شاخص تولید در صنایع بورسی با صادرات محوری شدید و صادرات محوری کم از طریق استمرار رشد مثبت شاخص تولید در صنایع با محوریت زیاد صادرات و در مقابل کاهش جزئی از رشد مثبت شاخص تولید صنایع با محوریت کم صادرات. رشد بیش از ۱۰ درصدی شاخص تولید در صنایع با محوریت بالای واردات و در مقابل رشد منفی ولی نزدیک به صفر شاخص تولید در صنایع با محوریت کم واردات.
- رشد بیش از ۳۰ درصدی شاخص تولید کالاهای سرمایه‌ای در تیر ماه نسبت به ماه مشابه سال و رشد تقریبا برابر و حدود ۵ درصدی شاخص تولید کالاهای واسطه‌ای و مصرفی
تجارت کالایی ایران
۱۷.۲ میلیارد دلار صادرات بدون نفت خام شامل؛ ۵.۴ میلیارددلار صادرات اقلام نفتی(فصل ۲۷) با سهم ۳۱.۶ درصد و حدود ۱۱.۸ میلیارد دلار صادرات سایر کالاهای با سهم ۶۸.۴ درصد
افزایش ۲۲ درصدی ارزش صادرات به دلیل رشد ۳۰ درصدی میانگین قیمت صادرات همراه با افزایش ۱۶.۸ درصدی ارزش واردات به دلایل مشابه در مقابل افت توام مقدار صادرات (۶.۴ درصد) و واردات ( ۱۲.۲ درصد) طی ۴ ماهه ۱۴۰۱ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل
۳.۲ برابر بودن میانگین قیمت کالای وارداتی در مقایسه با قیمت کالاهای صادراتی
اقلام مهم تاثیرگذار در رشد یا کاهش صادرات
مقاصد مهم تاثیرگذار در رشد یا کاهش صادرات
مقاصد منتخب/کاهش مقداری و ارزشی صادرات
تولید و بهای نفت خام اوپک/ایران
بر اساس آمار منابع ثانویه، مجموع تولید نفت ۱۳ کشور عضو سازمان اوپک در ماه جوالی ۲۰۲۲ برابر با ۲۸.۸۹۶ میلیون بشکه در روز بود که نسبت به ماه قبل حدود ۲۱۶ هزار بشکه در روز افزایش یافت. سهم ایران با تولید تقریبی ۲.۵۶ میلیون بشکه در روز در ماه مورد بررسی از کل تولید اوپک، حدود ۸.۸ درصد است. تولید نفت ایران در ماه جولای ۲۰۲۲ در مقایسه با ماه قبل ۱۱ هزار بشکه در روز کاهش، و نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۶۵ هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
در مقایسه با ژوئن ۲۰۲۲، بالاترین افزایش تولید در ماه مورد بررسی مربوط به کشورهای عربستان‌سعودی (۱۵۸ هزاربشکه در روز)، امارات متحده عربی (۴۸ هزار بشکه در روز)، کویت (۴۷ هزار بشکه در روز) و عراق (۳۰ هزار بشکه در روز) بوده است. از حیث میزان تولید نفت، ایران همچنان در رتبه پنجم بعد از کشورهای عربستان سعودی، عراق، امارات متحده عربی و کویت قرار دارد.
قیمت نفت سنگین ایران در ماه جولای ۲۰۲۲ با کاهش حدود ۷ دلار در هر بشکه نسبت به ماه قبل، با رقم ۱۰۷.۶۳ دلار در هر بشکه معامله شد. در همین مدت متوسط بهای نفت سبد اوپک نیز با کاهش ۷.۸ دلاری در هر بشکه طی یک ماه، به رقم ۱۰۸.۵۵ دلار در هر بشکه در ماه جولای سالجاری رسید.
تراکنشها /خرید اینترنتی
- حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان خرید اینترنتی در تیر ماه ۱۴۰۱ با سهم حدود ۱۳ درصدی از کل تراکنشها
- حدود ۳۴۰ هزار میلیارد تومان خرید اینترنتی طی چهار ماه نخست سال جاری با افزایش ۴۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل
- سهم۸۷.۸ درصدی استان تهران از کل خرید اینترنتی در کشور طی چهارماهه سال جاری
تامین مالی بازار سرمایه – جذب و تجهیز منابع
- عوامل اصلی تشکیل دهنده تامین مالی از بازار سرمایه طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱؛ افزایش سرمایه با سهم حدود ۶۵ درصد و انتشار اوراق با سهم حدود ۳۴ درصد
- عرضه اولیه حدود ۲ هزارمیلیارد تومان با سهم حدود ۱.۸ درصد از کل تامین مالی بازار سرمایه
- افزایش سرمایه ۷۲ هزار میلیارد تومان طی چهار ماهه سالجاری با ترکیب ۷۱ هزارمیلیارد تومان از محل افزایش سرمایه شرکتهای سهامی عام (مجوزهای ارائه شده) و یک هزار میلیارد تومان هم از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها
- انتشار حدود ۲۴ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی با سهم حدود ۶۴ درصد از کل اوراق بدهی منتشرشده، ۲.۰ هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت توسط شهرداری‌ها با سهم ۵ درصد و ۱۱ هزار میلیارد تومان اوراق توسط شرکتها با سهم ۲۹ درصد
تامین مالی بازار سرمایه- اوراق بدهی
تامین مالی – حراج اوراق دولتی
بهای نفت خام
بازار بورس اوراق بهادار تهران
- ارزش بازار بورس در پایان معاملات ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ ۵۵۲۹.۷۹ هزار میلیارد تومان
- افزایش نوسانات ضمن افت توام شاخص کل و هم وزن در ماه اخیر
- همراه با کاهش شکاف میان شاخص شرکتهای کوچک و متوسط و بزرگ
بازار بورس اوراق بهادار تهران- بازدهی شاخصها
بهای سکه و طلا
دلار سنا، نیما و آزاد
- حدود ۹.۰ درصد شکاف بین نرخ دلار سنا و نیما و ۴.۳ درصد بین نرخ دلار آزاد و سنا و حدود ۱۴ درصد بین دلار آزاد و نیما در ۲۴ مرداد ۱۴۰۱
- افت ۷ درصدی دلار آزاد همراه با افزایش ۱.۶ درصدی دلار سنا و رشد یک درصدی دلار نیما طی یک ماه گذشته
- تامین بیش از ۱۴ میلیارد دلار از طریق مبادلات در سامانه نیما طی چهارماهه نخست ۱۴۰۱ با رشد ۸۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل
نرخ برابری ارزها
تضعیف لیر ترکیه، روبل روسیه همراه با تقویت یوآن چین و یورو در برابر دلار امریکا
شاخص قیمت کالاهای اساسی
شاخص قیمت واقعی مواد غذایی
- افت ۸.۶ درصدی شاخص کل بهای مواد غذایی در ماه ژوئن ۲۰۲۲ (چهارمین ماه متوالی) و افزایش ۱۶.۶ درصدی آن نسبت به ماه مشابه سال قبل؛ عامل مهم در افت شاخص کل، افت قابل توجه و توام شاخص بهای روغنهای خام و غلات
- استمرار افت بهای گندم به میزان ۱۴.۵ درصد در ماه مورد بررسی به دلیل آغاز صادرات غلات از اوکراین به دلیل توافق روسیه با این کشور، افزایش تولیدات گندم در منطقه نیمکره شمالی همراه با افزایش موجودی ذرت در کشورهای آرژانتین و برزیل و کاهش بهای غلات جو و سورگوم به تبع کاهش قیمت سایر غلات اصلی
- چهارمین ماه متوالی افت شدید قیمت های جهانی روغن های پالم، آفتابگردان، سویا و کلزا به علت افزایش صادرات روغن پالم توسط اندونزی و کاهش بهای سایر روغنهای خام خوراکی به علت کاهش تقاضای جهانی
- افت قیمت برخی محصولات لبنی از جمله شیرخشک و کره به دلیل تغییرات فصلی تقاضا و آغاز تعطیلات تابستانی همراه با کاهش تقاضای چین ضمن ثابت ماندن بهای پنیر به علت افزایش فروش در مقاصد گردشگری از جمله اروپا
- پیشی گرفتن عرضه از تقاضا در رابطه با گوشت گوسفند و گاو عامل اصلی کاهش قیمت شاخص بهای گوشت همراه با افزایش بهای گوشت طیور به علت افزایش تقاضا و محدودیت عرضه ناشی از آنفوالنزای مرغی در نیمکره شمالی علیرغم افزایش صادرات اوکراین
- افزایش صادرات شکر توسط کشور هند و چشم‌انداز مطلوب تولید در این کشور، افزایش تولید در برزیل به دلیل افت بهای اتانل و ارزش پول ملی این کشور و کاهش تقاضای جهانی به علت انتظار چشم‌انداز رشد کمتر جزو عوامل افت قیمت شکر در مقابل تشدید نگرانی‌ها در رابطه با پیامدهای منفی استمرار شرایط آب و هوایی گرم بر بازدهی تولیدات بخش کشاورزی به عنوان عامل جلوگیری‌کننده از افت بیشتر قیمت
منبع: معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران
