نایب‌رئیس اتاق ایران با انتقاد از عملکرد جزیره‌ای بنگاه‌های کوچک و متوسط در ایران، تأکید کرد: شبکه‌سازی و گرده زدن عرضه و تقاضا به یکدیگر با سازوکار با دوام مهم‌ترین نیاز این بنگاه‌هاست.
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، گفت: افزایش تاب‌آوری اقتصاد کشور از مسیر رفع موانع تولید از پیش پای بنگاه‌های کوچک و متوسط و هموار کردن مسیر توسعه این بنگاهها می‌گذرد.
پیام باقری، در نخستین نشست فصلی نمایندگان اتاق‌های سراسر کشور با عوامل اجرایی برنامه توسعه نظام مبادلات پیمانکاری فرعی ایران (SPX) ادامه داد: در نظام اقتصاد بین‌الملل بنگاه‌های کوچک و متوسط نمادی از زنجیره ارزش و شریان تولید یک اقتصاد محسوب می‌شوند. اهمیت آن‌ها به اثرگذاریشان بر میزان اشتغال‌زایی و اقتصاد برمی‌گردد و بخش زیادی از ظرفیت‌های اقتصادی کشورهای مهم توسعه‌یافته بر مبنای تجمیع ظرفیت و توانمندی‌های این قبیل بنگاهها شکل‌گرفته است.
رئیس شورای راهبری ISPX افزود: بنگاه‌های کوچک و متوسط تاروپود اقتصاد هستند و یک شبکه مویرگی در اقتصاد کشورها تشکیل می‌دهند. البته متأسفانه این شبکه مویرگی در کشور ما بخشی و جزیره‌ای عمل می‌کند که مهم‌ترین اشکال بنگاه‌های کوچک و متوسط در ایران است. یعنی شبکه‌سازی که بخشی از آن بر عهده دولت و بخشی بر عهده بخش خصوصی است، در اینجا موفق نبوده است.
باقری اظهار کرد: در شرایط فعلی، بنگاه‌های کوچک و متوسط آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به نوسانات اقتصادی و اتفاقات غیرقابل‌پیش‌بینی داشته و دسترسی محدودتری به منابع دارند و کمتر به موضوعات آموزشی در حوزه فروش و صادرات محصولات خود پرداخته‌اند. این بنگاهها شبکه لازم را برای فروش محصولات خود ندارند، نسبت به قواعد و قوانین و حقوق خود کمتر مطلع هستند و همین موضوعات آن‌ها را آسیب‌پذیرتر می‌کند.
او با تأکید بر اهمیت ایجاد شبکه فروش محصول در بنگاه‌های کوچک و متوسط، افزود: بنگاه‌های کوچک و متوسط در ایران اغلب این شبکه را در اختیار ندارند. آن‌ها چه در بخش داخلی برای دسترسی به صنایع بزرگ و متقاضیانی که می‌توانند خدمات و محصولات آن‌ها را خریداری کنند و چه در حوزه بین‌الملل با چالش مواجه هستند. بنابراین موضوع شبکه‌سازی و گره زدن عرضه و تقاضا به یکدیگر بحث اصلی است. اگر سازوکار با دوام در این زمینه نداشته باشیم این عرضه و تقاضا به هم گره نخواهند خورد.
نایب‌رئیس اتاق ایران با طرح سؤال «چه باید کرد؟» ادامه داد: یکی از وظایف ما در اتاق ایران حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط است و استقرار برنامه SPX در این راستا است. این برنامه محل تجلی همکاری و هماهنگی بین عوامل بسترساز اصلی این حوزه یعنی بخش خصوصی و اتاق‌های بازرگانی با دولت است که در اینجا نماینده آن سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی است.
رئیس شورای راهبری ISPX با اشاره به برگزاری جلسات متعدد در این شورا، گفت: اکنون صنایع هدف شناخته شده و تشکل‌های مربوطه معرفی شده‌اند و کار بر مدار خود در حال انجام است. همچنین پلتفرمی که شبکه‌سازی باید بر بستر آن شکل بگیرد در حال تعبیه است. قرار است پس از شناسایی ظرفیت‌های بنگاه‌های کوچک و متوسط، داده‌ها بر این پلتفرم بارگذاری شوند و از طرف دیگر داده‌های مربوط به صنایع بزرگ و در ادامه حوزه بین‌الملل بارگذاری شود تا شبکه‌سازی به طور کامل شکل بگیرد.
او تأکید کرد: با شکل‌گیری چنین نظامی می‌توانیم شبکه ارتباطی گسترده‌ای را در کشور ایجاد کنیم. می‌توانیم انتظار داشته باشیم در این شبکه اهداف مورد نظر ما که یکی از آن‌ها تسهیل دسترسی به منابع است محقق خواهد شد.
باقری اظهار کرد: هدف متعالی ما قرار گرفتن در زنجیره ارزش جهانی است که با تقویت رقابت‌پذیری بنگاهها و کاهش قیمت تمام‌شده به دست می‌آید.
ضرورت نهادینه کردن روابط صنایع بزرگ و کوچک
طهمورث لاهوتی، معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و دبیر شورای راهبری ISPX نیز با بیان اینکه هدف از برگزاری جلسه شکل‌گیری تعامل بین بخش دولتی و سازمان صنایع کوچک با نمایندگان SPX اتاق‌های سراسر کشور است، گفت: سازمان‌های توسعه‌ای حلقه واسط بین سیاست‌گذاری کلان دولت و بخش خصوصی است و باید تسهیلگر شکل‌گیری فعالیت‌های توسعه‌ای در آن‌ها باشد.
او با بیان اینکه ایجاد زیرساخت مناسب برای استقرار واحدهای تولیدی در قالب شهرک‌ها و نواحی صنعتی و حمایت از صنایع کوچک در قالب برنامه‌های حمایتی از وظایف این سازمان است، افزود: نهادینه کردن روابط صنایع بزرگ و کوچک از وظایف مهم دیگر سازمان است. این ارتباط وجود دارد اما ساماندهی شده و متمرکز و هدفمند نیست. خیلی از صنایع کوچک به صنایع بزرگ خدمات می‌دهند اما این ارتباط بین فردی سرمایه‌گذار و مالک است حاکمیت سیاست‌گذاری دقیقی برای آن نداشته است. ما باید این روابط را به عنوان حلقه واسط ساماندهی کنیم. در گام اول در سطح ملی و بعد بین‌المللی این استانداردها را ارتقا بدهیم که به پایداری و تقویت بیشتر بنگاه‌های کوچک و متوسط منجر شود.
لاهوتی با بیان اینکه یکی از چالش‌های توسعه صنایع کوچک و متوسط عدم همگرایی بین نهادها و مؤسسات واسطه‌ای پشتیبان و نهادهای سیاست‌گذار است، افزود: محدودیت دسترسی به منابع مالی و فقدان آمار درست از بنگاهها از مشکلات دیگر است که در این مرکز به این موارد می‌پردازیم.
ارتباط‌بخشی، از مهم‌ترین رویکردهای اجرایی برنامه SPX است
ساسان شاه ویسی، دبیرکل اتاق ایران نیز با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین رویکردهای اجرایی پروژه SPX تسهیلگری و ارتباط بخشی است، گفت: بنابراین هر اقدامی اگر ارتباط شکن است باید از آن اجتناب شود. باید بین بنگاه‌های کوچک و متوسط و بزرگ نهاد واسطه‌ای ایجاد کنیم. برای این کار باید شناختی از ذی‌نفعان داشته باشیم. یکی از مهم‌ترین رویکردهای این پروژه جمع‌آوری داده است که بتواند در این اتصال نقش بهتری در تسهیلگری ایفا کند.
او افزود: تسهیل و توانمندسازی مبتنی بر آموزش از رویکردهای دیگر این پروژه است. نظام مهارت‌آموزی کشور باید با بنگاهها رابطه منطقی و درستی داشته باشد. همچنین ارتقای کیفیت و استانداردسازی در بنگاهها از رویکردهای دیگر است. رابطه بین تولیدکننده و مصرف‌کننده یا رابطه بنگاه بزرگ و کوچک را استانداردسازی نکرده‌ایم و به این دلیل این رابطه سلیقه‌ای تعریف می‌شود که به ارتقا این بنگاهها آسیب می‌زند.
شاه ویسی با تأکید بر اینکه باید روش تأمین مالی برای بنگاه‌های کوچک تبیین شود، ادامه داد: اگر این اتفاق رخ ندهد نقش این بنگاهها در زنجیره ارزش افت خواهد کرد. همچنین باید سیاست‌های حمایتی مورد پایش و ارزیابی و تدقیق قرار بگیرند و تعریف نظام داوری در حل مناقشات میان بنگاهها از اقدامات دیگر در این پروژه است.
