بازار لوازم خانگی درگیر رکود عمیقی شده است؛ به گونه ای که بسیاری از مشتریان به جای خرید محصولات جدید ترجیح می‌دهند لوازم خانگی قدیمی خود را تعمیر کنند.
به گزارش انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران به نقل از مهر، شاخص مدیران خرید (شامخ) خرداد ۱۴۰۴ در گروه ماشین‌سازی و لوازم خانگی نشان‌دهنده رکود عمیق در این بخش از صنعت کشور است. طبق آمار منتشر شده، شامخ این گروه به عدد ۳۴.۵ رسید که حاکی از وضعیت رکودی شدید در فعالیت‌های صنعتی است.
شاخص میزان تولید محصولات به ۲۸.۴، میزان سفارشات جدید به ۲۸.۰ و میزان استخدام نیروی انسانی به ۳۳.۴ کاهش یافته است؛ ارقامی که نمایانگر افت چشمگیر فعالیت‌ها در این صنعت هستند.
اگرچه شاخص سرعت انجام و تحویل سفارشات به ۵۳.۸ رسیده و بالاتر از مرز رکود است، اما این موضوع بیشتر به دلیل نبود سفارش و ظرفیت خالی خطوط تولید است و نمی‌تواند نشانه بهبود تلقی شود. موجودی مواد اولیه نیز با رقم ۴۲.۹ از تنگنای تأمین در این بخش خبر می‌دهد.
افت تقاضای بی‌سابقه کالاهای بادوام
بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر از بازارهای لوازم خانگی و گزارش‌های فعالان بازار نشان می‌دهد که صنعت لوازم خانگی، به‌عنوان یکی از صنایع سرمایه‌ای و بادوام کشور، در ماه‌های اخیر با کاهش بی‌سابقه تقاضا مواجه شده است.
این افت تقاضا عمدتاً به‌دلیل مسائل سیاسی، نوسانات ارزی، تورم بالا و کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان رخ داده است. در شرایط نااطمینانی اقتصادی، خانوارها خریدهای غیرضروری و بلندمدت را به تعویق می‌اندازند. کالاهایی مانند یخچال، ماشین لباسشویی، اجاق‌گاز و تلویزیون که از لوازم بادوام و گران‌قیمت هستند، از سبد مصرفی بسیاری از خانوارها حذف شده‌اند. حتی خانواده‌هایی که نیاز واقعی به تعویض یا خرید دارند، به دلیل افزایش هزینه‌ها، خرید را به تأخیر می‌اندازند.
از سویی دیگر بسیاری از مشتریان به جای خرید محصولات جدید، به گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر روی آورده و ترجیح می‌دهند لوازم خانگی قدیمی خود را تعمیر کنندبسیاری از مشتریان به جای خرید محصولات جدید، به گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر روی آورده و ترجیح می‌دهند لوازم خانگی قدیمی خود را تعمیر کنند تا عمر مفید آنها را افزایش دهند. این روند نه‌تنها بر درآمد تولیدکنندگان و فروشندگان تأثیر منفی گذاشته، بلکه باعث رشد بازار خدمات تعمیرات و قطعات یدکی شده است.
نکته دیگری که از سوی فعالان صنعت لوازم خانگی مطرح می‌شود مربوط به افزایش بازگشت چک‌های صادر شده توسط مشتریان است. بسیاری از خریدهایی که پیش‌تر با چک‌های مدت‌دار انجام می‌شد، اکنون با عدم تأمین وجه مواجه شده‌اند که نقدشوندگی بنگاه‌ها را کاهش داده و بحران نقدینگی را در میان تولیدکنندگان و فروشگاه‌ها تشدید کرده است.
همچنین نظام اعتباری که در سال‌های گذشته محرک اصلی فروش بازار لوازم خانگی بود، اکنون به حالت نیمه‌تعطیل درآمده است. سخت‌گیری در اعطای تسهیلات و کاهش توان شبکه بانکی موجب کاهش محسوس فروش اقساطی شده که این امر نه‌تنها تقاضا را کاهش داده، بلکه کانال‌های سنتی فروش را نیز ناکارآمد کرده است.
فشار دوگانه تولیدکنندگان
مجموع این عوامل، همراه با افزایش هزینه تولید و کاهش قدرت خرید عمومی، فشار بی‌سابقه‌ای بر تولیدکنندگان وارد کرده است. فشار هم از سمت رکود بازار مصرف و هم از سمت افزایش هزینه‌های تولید، دوام و پایداری صنعت را به خطر انداخته است.
بنابراین با توجه به تداوم رکود و کاهش نقدینگی، تولیدکنندگان در تلاش‌اند تاب‌آوری مالی و نیروی انسانی خود را حفظ کنند، اما کارشناسان هشدار می‌دهند ظرفیت تاب‌آوری شرکت‌ها نهایتاً چند ماه دیگر پاسخگو خواهد بود. عدم اتخاذ سیاست‌های حمایتی فوری، خطر بیکاری و تعدیل گسترده نیرو را افزایش می‌دهد.
باید توجه کرد که صنعت لوازم خانگی پس از صنعت ساختمان، دومین صنعت پراشتغال کشور است و تعمیق رکود در آن پیامدهای گسترده‌ای برای اشتغال و رفاه خانوارها خواهد داشت. حمایت از این صنعت نه تنها از منظر اقتصادی، بلکه از نظر تثبیت اجتماعی نیز ضروری است.
ضرورت تدوین برنامه‌های فوری برای حفظ اشتغال و تولید
به گزارش مهر، در شرایطی که رکود و نااطمینانی اقتصادی به اوج خود رسیده است، صنعت لوازم خانگی به عنوان یکی از بازیگران مهم اقتصاد ملی نمی‌تواند از بحران مصون بماند. کارشناسان معتقدند ادامه فعالیت واحدهای تولیدی به سیاست‌های کلان اقتصادی و اقدامات فوری دولت وابسته است.
تدوین نقشه راه راهبردی برای عبور از رکود، حمایت از تولید داخلی، تخصیص مناسب ارز، تسهیل تأمین مواد اولیه و ارائه تسهیلات مالی به واحدهای تولیدی، از مهم‌ترین اقدامات لازم در این زمینه است.
