با کاهش ارزش ریال، اقتصاد کشور‌های همسایه برای مردم محبوب‌تر و ریال‌های ایران به این کشور‌ها سرازیر شد. این سرمایه‌ها در قالب‌های سپرده بانکی، ملک یا حتی فعالیت اقتصادی سالهاست در گوشه و کنار جهان از جمله ترکیه قابل مشاهده است. حالا در شرایطی که اقتصاد ترکیه با فشار‌های ارزی، تنش‌های سیاسی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران مواجه شده، موسسه اعتبارسنجی S&P Global Ratings رشد اقتصادی ترکیه را در سال ۲۰۲۵ تنها ۲.۷ درصد پیش‌بینی کرده و نسبت به افزایش نرخ بیکاری و افت سرمایه‌گذاری هشدار داده است.
به گزارش اهام ایران، با افزایش وخامت اوضاع اقتصادی در ایران، مردم در تکاپو برای یافتن فضایی امن برای سرمایه‌گذاری افتاده و مبالغ زیادی از کشور خارج شد. این موج که از پیش از دوران کرونا در ایران شکل گرفت، فعال اقتصادی و غیراقتصادی نمی‌شناخت و در هر جمعی، افرادی به دنبال کشوری امن و اقتصادی باثبات برای ورود می‌گشتند. با کاهش ارزش ریال، اقتصاد کشور‌های همسایه برای مردم محبوب‌تر و ریال‌های ایران به این کشور‌ها سرازیر شد. این سرمایه‌ها در قالب‌های سپرده بانکی، ملک یا حتی فعالیت اقتصادی سالهاست در گوشه و کنار جهان قابل مشاهده است.
در این میان ترکیه کشوریست که بیشترین منفعت را از ورود سرمایه‌های ایرانی برده است. ارزان بودن لیر ترکیه نسبت به سایر ارز‌های جهان، همسایگی با ایران و درگیر تحریم نبودن بانک‌های ترکیه‌ای، این مزیت را فراهم کرده تا ایرانیان تمایل زیادی برای سرمایه‌گذاری در این کشور از خود نشان دهند. این در حالیست که حتی پیش از دوران کرونا هم تورم در بخش‌های مختلف اقتصاد ترکیه خودنمایی می‌کرد، اما تشدید بحران در بازار‌های ایران، باعث شد تا این چالش‌ها در نظر مردم کمرنگ شود. حال کارشناسان و رسانه‌های مختلف از نابه‌سامانی اقتصاد ترکیه و احتمال زیان‌دهی شدید سرمایه‌گذاران در این کشور خبر داده‌اند.
رشدی در انتظار اقتصاد ترکیه نیست
در شرایطی که اقتصاد ترکیه با فشار‌های ارزی، تنش‌های سیاسی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران مواجه شده، موسسه اعتبارسنجی S&P Global Ratings رشد اقتصادی ترکیه را در سال ۲۰۲۵ تنها ۲.۷ درصد پیش‌بینی کرده و نسبت به افزایش نرخ بیکاری و افت سرمایه‌گذاری هشدار داده است. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران ایرانی که طی سال‌های اخیر حجم قابل توجهی از سرمایه‌های خود را به بازار املاک، کسب‌وکار یا سپرده‌های بانکی ترکیه منتقل کرده‌اند، با ریسک‌های جدی روبه‌رو هستند. در صورت تشدید بحران‌های مالی و سیاسی، نه تنها ارزش دارایی‌های آنها ممکن است کاهش یابد، بلکه تجربه‌های تاریخی در برخی کشور‌ها نشان می‌دهد که احتمال مصادره یا اعمال محدودیت بر اموال اتباع خارجی نیز وجود دارد.
ترکیه برای ایرانی‌ها جذاب است
نادر حیدری، فعال و کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با اقتصاد ۲۴ ، درباره احتمال زیان دیدن سرمایه‌های خارجی در ترکیه گفت: براساس شاخص‌های اقتصادی که از سمت جامعه جهانی مطرح شده، اقتصاد این کشور وضعیت مناسبی ندارد، اما این موضوع تنها منحصر به یکی دو سال اخیر نیست. از قبل از سال ۱۴۰۰، رکورد تورم خوراکی‌ها در ترکیه شکسته شد و به مرز ۸۰ درصد رسید. این در حالی بود که تورم عمومی در ایران حدود ۳۰ درصد عنوان شده بود. مسائل سیاسی جاری در کشور‌های همسایه این کشور مثل سوریه، باعث شده بود تا کارگران و پناهندگان سوری زیادی وارد این کشور شوند و این اتفاق می‌تواند هر کشوری را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال ارزش لیر بیشتر از ریال بوده و دسترسی به جریان آزاد اقتصادی، نبود تنش‌های سیاسی و … مردم ایران را به سمت این کشور متمایل کرد.
وی ادامه داد: با بالا رفتن بیش از حد نرخ دلار، مردم بابت حفظ سرمایه خود نگران شدند و برنامه‌هایی که ترکیه برای ارائه اقامت دائم و شهروندی این کشور به اتباع خارجی اعلام کرد، مناسب بود. همین باعث شد تا سرمایه‌های زیادی از ایران به این کشور سرازیر شده و اغلب در بخش مسکن متمرکز شوند. در سال ۱۴۰۱ می‌شد با خرید ملکی به ارزش حدود ۱ میلیارد تومان در ترکیه، اقامت دائم این کشور را گرفت. افرادی که تمکن مالی مناسب را داشتند، این مبلغ را برای خرید ملک در ترکیه سرمایه‌گذاری کردند. هر چند الان این رقم به بالای ۱۰ میلیارد تومان رسیده، اما باز هم بنا به دلایل متعددی، مردم ترجیح می‌دهند در ترکیه یا حتی دوبی سرمایه‌گذاری کنند.
ترکیه تحریم نیست
این کارشناس اقتصادی در ادامه صحبت‌های خود، نبود تحریم‌ها و تنش‌های جدی بین‌المللی در ترکیه را علت اصلی علاقه افراد به سرمایه‌گذاری در این کشور دانست و در این‌باره توضیح داد: اول از همه ترکیه درگیر تحریم بانکی نیست؛ با داشتن یک آدرس محل سکونت، به راحتی می‌توان در ترکیه حساب بانکی بین‌المللی امن باز کرد و سرمایه‌ها را در هر سیستمی انتقال داد. مسئله بعدی آنکه رتبه امنیت ترکیه، زیاد بالا نیست. رتبه‌های امنیت اقتصادی که نشان می‌دهد آن کشور تا چه میزان نسبت به حفظ و بازگرداندن سرمایه‌های خارجی متعهد است، بالا نیست و این بالا نبودن نشانه خوبیست. دلیل سوم هم اعطای شهروندی یا حتی اقامت موقت پنج ساله با خرید ملک یا سرمایه‌گذاری در ترکیه است که هر کسی را وسوسه می‌کند سرمایه خود را وارد این کشور کند.
برای آینده اقتصاد ایران باید نگران بود
به گزارش اقتصاد ۲۴، در حالی که کارشناسان جهانی نسبت به افت رشد اقتصادی در ترکیه هشدار داده‌اند، نباید فراموش کنیم رشد اقتصادی ایران در ۲۰۲۵ صفر پیش‌بینی شده است. یعنی ترکیه هر شرایطی هم که داشته باشد، باز هم اقتصادی به مراتب بهتر از ایران دارد. اما باز هم نباید نسبت به این وضعیت خوش‌بین بود؛ اگر ترکیه نتواند جلوی سقوط ارزش واحد پولی خود را گرفته و نسبت به جذب سرمایه‌های مردم موفق باشد، سرنوشتی بهتر از ایران در پیش نخواهد داشت و در این بین سرمایه گذاران ایرانی در این کشور به شدت متضرر خواهند شد.
منبع؛ اقتصاد ۲۴
