بریکس با ایجاد یک چارچوب تجاری و سرمایه گذاری جدید و در نتیجه دور زدن نفوذ نهادهای غربی، اهمیت جهانی خود را به ویژه در میان کشورهای جنوب جهانی افزایش می‌دهد. کشورهای بریکس با ارائه جایگزین‌های کوچک اما معنادار دیپلماتیک و اقتصادی برای نظم مسلط آمریکامحور، تأثیر فزاینده‌ای بر جهان داشته که افزایش تعداد اعضاء آن مانند ایران، این اثر را تقویت می‌کند.
به گزارش اهام ایران، اکنون این پرسش مطرح شده که آیا بریکس جایگزین هژمونی غرب شده و به عنوان یک نیروی مقابل ایالات متحده و متحدانش عمل خواهد کرد؟ در مقیاس جهانی، مولفه‌های اساسی گفتمان سیاسی به عنوان یک محور جدید قدرت در حال تغییر هستند و سلطه دیرینه غرب را زیر سوال می‌برند. برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی، کشورهای بریکس، دیگر تنها اقتصادهای در حال توسعه نیستند. زیرا آن‌ها برای ایجاد یک نیروی قدرتمند در راستای تغییر موازنه در امور جهانی آماده می‌شوند.
اهمیت راهبردی گسترش اعضای بریکس
بریکس با ایجاد یک چارچوب تجاری و سرمایه‌گذاری جدید، در نتیجه دور زدن نفوذ نهادهای غربی، اهمیت جهانی خود را افزایش می‌دهد. بر اساس اظهارات شی جین پینگ، برای «تقویت صدای کشورهای در حال توسعه»، یکی از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی سال گذشته گسترش اعضای آن بود. این امر، توجه جهانی را به خود جلب کرد و پیامدهای ژئوپلیتیکی بی‌سابقه‌ای داشت. در حال حاضر، قدرت فزاینده بریکس در کانون مباحث قرار دارد زیرا این بلوک مدل مناسبی است و با وجود اختلافات سیاسی، اقتصادی و استراتژیک، توانسته‌اند ده‌ها کشور را جذب کنند که همگی مشتاق پیوستن به «بریکس پلاس» هستند.
با گنجاندن چهار کشور ایران، امارات، مصر و اتیوپی (عربستان در حال بررسی دعوت است)، بریکس پلاس صدای تقریباً نیمی از جمعیت جهان شده است. این بلوک جنوب جهانی که تقریباً ۴۶ درصد از جمعیت جهان و بخش قابل توجهی (حدود ۳۰ تریلیون دلار) از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود، یک لحظه مهم تاریخی است. به ویژه در مورد زنجیره‌های ارزش معدنی، انتقال انرژی، تجارت نفت و سیاست، گروه بزرگ بریکس در حال تغییر پویایی اقتصاد جهانی است. اگرچه دیدگاه‌های مختلفی در مورد مسیر این بلوک وجود دارد، اما پرسش‌های اساسی هنوز پابرجاست؛ در نشست سال ۲۰۲۴، چند کشور می‌توانند در بریکس گنجانده شوند؟ بر اساس اعلام مقامات هند، شش کشور احتمالاً به این بلوک ملحق خواهند شد. البته این تعداد بسته به بسیاری از شرایط متفاوت است، اما گسترش کشورهای ذینفع می‌تواند تاثیرات عمیقی داشته باشد.
اهداف بریکس از دلارزدایی تجارت جهانی
کشورهای بریکس با ارائه جایگزین‌های کوچک اما معنادار دیپلماتیک و اقتصادی برای نظم مسلط «آمریکامحور» به جای جایگزینی کامل، تأثیر فزاینده‌ای بر جهان دارند. البته این مسیر ممکن است روابط با کشورهای غربی را تشدید کند. بریکس برای تداوم انسجام و کارآمدی خود، باید به طرز ماهرانه‌ای بین منافع مختلف کشورهای عضو خود تعادل برقرار کند.
این رویکرد ظریف به تجارت، شامل معاملات درون بریکس که با ارزهای ملی و مبادلات مستمر دلار با ایالات متحده انجام می‌شود، متناقض نیست، بلکه یک راهبرد عمل‌گرایانه است که می‌تواند برای کشورهای عضو در شرایط مختلف منافعی را به همراه داشته باشد. رویکرد کشورهای بریکس برای سقوط دلار نیست، بلکه در پی کاهش تسلط آن با ایجاد گزینه‌های جایگزین هستند. حتی اگر بریکس با موفقیت سیاست دلارزدایی را پیاده کند، دلار همچنان در سطح جهانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. آرمان بریکس ارائه چارچوب‌های موازی اقتصادی و دیپلماتیک بدون از بین بردن پارادایم تحت رهبری ایالات متحده است. درک این مفهوم به ویژه در یک فضای سیاسی تک قطبی جهانی احتمالا دشوار باشد. در نتیجه یک سیستم پولی چندقطبی و متمایز از تک قطبی فعلی خواهد بود.
گوستاوو د کاروالیو از مؤسسه امور بین‌الملل آفریقای جنوبی مستقر در ژوهانسبورگ، در این باره اظهار داشت که ابتکارات دلارزدایی بریکس به منظور ارائه جایگزین‌هایی است که به جای جایگزینی دلار، تجارت دوجانبه را با ارزهای ملی امکان‌پذیر می‌سازد.
بریکس پایه‌گذار نظم جهانی چندقطبی
همچنین، اهمیت روزافزون بریکس می‌تواند یک تغییر پارادایم در بانکداری جهانی ایجاد کند، بنابراین تأثیر غالب دلار را تغییر و مؤسسات مالی را متنوع می‌کند که این امر می‌تواند کشورهای مخالف با هژمونی غربی را ادغام کند. هدف بریکس ایجاد یک سیستم جهانی با کاهش سلطه غربی است. در این راستا، بریکس پلاس بر عدم حضور کشورهای نوظهور در نهادهای حاکمیتی جهانی تأکید دارد و در پی رویکرد چندجانبه‌گرایی است. در بیانیه ژوهانسبورگ آمده که این بلوک به نظم جهانی چندقطبی فراگیری امیدوار است.
کشورهای بریکس با تشویق همکاری اقتصادی، توسعه ساختارهای مالی جایگزین و سازگاری مواضع با مشکلات مهم جهانی، خود را به عنوان قدرت موازی و نه موازنه‌ای در برابر سلطه غرب تثبیت می‌کنند. لولا داسیلوا، رئیس جمهور برزیل در روز افتتاحیه اجلاس اعلام کرد: «ما نمی‌خواهیم در نقطه مقابل G۷، G۲۰ یا ایالات متحده باشیم. ما تنها می‌خواهیم خودمان را تنظیم کنیم.» از بازارهای انرژی گرفته تا سیاست تغییر آب و هوا، این گروه قدرت تأثیرگذاری بر صحنه ژئوپلیتیک را دارد. بریکس با تمرکز بر تجارت، سرمایه‌گذاری و توسعه، تعامل اجتماعی و فرهنگی، همکاری اقتصادی و تامین مالی و در عین حال دخالت همه مناطق در سیاست، جهان را به طرز چشمگیری تغییر دهد.
منبع؛ اقتصاد
