وجود غول‌های تولید کننده لوازم خانگی غیر ایرانی، قاچاق، تغییر هرم سنی، مشکلات اقتصادی، تحریم‌های بین المللی و تأثیر پذیری بالا از نوسانات ارزی برخی از مشکلات بازار لوازم خانگی است. بازار لوازم خانگی ایران، بازاری پویا، با ارزش بالغ بر شش میلیارد دلار است که اشتغال و فعالیت ۳۰۰ هزار نفر را به صورت مستقیم فراهم کرده است.
به گزارش اهام ایران، این صنعت در سالهای اخیر، روندی صعودی داشته و با حضور ۱۱۰۰ تولید کننده داخلی و تولید حدود ۲۰ میلیون دستگاه از انواع مختلف لوازم خانگی درشت، ریز، صوتی و تصویری توانسته بخش قابل توجهی از نیاز مصرف کننده داخلی را تأمین کند. در حال حاضر ۹۰ درصد تولیدات داخلی دارای خدمات پس از فروش هستند و ضمانت کالاها تا ۲۴ ماه نیز افزایش داشته است.
بررسی نوسانات ارز بر قاچاق لوازم خانگی
عرضه کالاهای داخلی از طریق کانال‌های رسمی توزیع، خدمات پس از فروش، ارائه ضمانت نامه، افزایش کیفیت و تکنولوژی در سالهای اخیر باعث ایجاد اعتماد عمومی به لوازم خانگی ایرانی شده و بازار روشنی را برای مصرف کننده داخلی فراهم کرده است.
اما این بازار، پیچیدگی‌های خود را دارد. وجود غول‌های تولید کننده لوازم خانگی غیر ایرانی، قاچاق، تغییر هرم سنی، مشکلات اقتصادی، تحریم‌های بین المللی و تأثیر پذیری بالا از نوسانات ارزی برخی از این پیچیدگی هاست.
بر اساس آخرین آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران، در گروه کالایی مبلمان و لوازم خانگی با ضریب اهمیت ۴/۴، نرخ تورم سالانه و نقطه به نقطه به ترتیب ۲/۲۷ و ۶/۲۶ را در آذر ماه ۱۴۰۳ دارا بوده است. این در حالی است که نرخ تورم سالانه ۵/۳۲ و نرخ تورم نقطه به نقطه در این ماه ۴/۳۱ اعلام شده است. مقایسه این ارقام نشان می‌دهد، علی رغم بالا رفتن تمامی هزینه‌های مربوط به تولید چون دستمزد، تأمین انرژی، تأمین مواد اولیه و افزایش نرخ ارز از ۵۰ هزار تومان به ۷۳ هزار تومان طی این بازه زمانی، تولید کنندگان برای حفظ رضایت مشتری و عدم کاهش توان خرید مردم، دُنگ خود را بیش از پیش در این بازار پرداخت کرده‌اند.
بر اساس آمار ارائه شده میزان قاچاق در بازار لوازم خانگی در یک سال گذشته حدود ۱.۵ میلیارد دلار یعنی ۳۰ درصد بازار لوازم خانگی تخمین زده شده است و در ماه‌های آتی در کنار متهمان غایب پرونده میلیاردی قاچاق لوازم خانگی، افزایش قیمت دلار به قطع جز متهمان ردیف اول است که نه می‌توان آن را حبس و نه می‌توان آن را جزای نقدی کرد!
افزایش کیفیت تولیدات داخلی
سید رسول ابن الرضا، رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد، اظهار کرد: امکان فروش کالاهای تقلبی در فروشگاه‌های آنلاین که زیر نظر اتحادیه‌ها فعالیت ندارند بسیار زیاد است.
رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد افزود: فروش کالاهای قاچاق در حوزه لوازم خانگی در فروشگاه‌هایی که از اتحادیه پروانه کسب دارند، به دلیل وجود نظارت‌ها بسیار محدود است و عمده محصولات قاچاق از طریق وب سایت‌ها که عمدتاً در مناطق مرزی فعالیت می‌نمایند، در فضای مجازی به فروش می‌رسد. لازم به ذکر است هیچ نوع نظارتی بر فعالیت وب سایت‌های فروش لوازم خانگی در حال حاضر وجود ندارد و در صورت خرید کالای تقلبی و یا داشتن نقص، اتحادیه و یا مرجع رسمی دولتی پاسخ گو خریدار نیست.
وی افزود: از مهمترین خدمات اتحادیه به مردم و خریداران لوازم خانگی از برندهای ایرانی، پی گیری شکایات ایشان بعد از تحویل کالا از فروشگاه است. پس از خروج کالا از فروشگاه، فروشنده هیچ نوع تعهدی در قبال کالا ندارد و برندها و تولید کنندگان لوازم خانگی ایرانی بایستی پاسخ گو باشند. در این مرحله در صورت عدم پاسخ گویی مناسب تولید کنندگان، خریداران می‌توانند به اتحادیه مراجعه و شکایت خود را مطرح نمایند.
ابن الرضا ادامه داد: تا کنون پرونده‌های متعددی از طریق اتحادیه لوازم خانگی پی گیری شده که منجر به دادن خسارت، جریمه و تعویض کالا از سوی تولید کننده به نفع مشتری شده است.
رئیس اتحادیه لوازم خانگی مشهد افزود: کیفیت تولیدات داخلی بویژه در حوزه ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و یخچال به میزان قابل توجهی در سالهای اخیر افزایش یافته، به طوری که کاملاً قابل رقابت با برندهای به نام خارجی است. همچنین در کنار کیفیت مناسب کالاهای ایرانی، وجود ضمانت نامه‌های معتبر و خدمات پس از فروش از مهمترین مزایای خرید کالای ایرانی نسبت به کالای قاچاق و خارجی است.
وی گفت: مردم به این موضوع توجه داشته باشند که سودجویان با توجه به اطلاع از فرهنگ و تمایلی که برخی مصرف کنندگان به استفاده از برندهای خارجی دارند، کالای داخلی را در مناطق آزاد با تغییر لیبل به نام برند خارجی و قیمت بالاتر به مصرف کننده عرضه می‌کنند.
نظارت بر فضای مجازی وجود ندارد
در ادامه مهدی صامدی، یکی از فعالان با سابقه صنف لوازم خانگی مشهد در خصوص خرید کالای غیر ایرانی لوازم خانگی اظهار کرد: بسیاری از کالاهای لوازم خانگی خارجی در قالب قانون پیله وری و مرز نشینی وارد کشور می‌شود که این قوانین برای محدوده خاصی اعلام شده است.
یکی از فعالان با سابقه صنف لوازم خانگی مشهد ادامه داد: سودجویان و قاچاقچیان رده اول با سو استفاده از قوانین مرزی، بهره از فرصت بی کاری و فقر نسبی مرز نشینان، عدم پرداخت مالیات و حقوق گمرک، همچنین تغییر لیبل کالاهای بی کیفیت، اقدام به عرضه کالای قاچاق از طریق سایت‌های اینترنتی فروش لوازم خانگی و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی می‌نمایند و می‌توان گفت سود قاچاقچیان عمدتاً مربوط به تفاوت قیمت بین فروش کالاهای تقلبی با نام برندهای شناخته شده است. از آنجایی که هیچ نوع نظارتی بر فروش کالاها در فضای مجازی به لحاظ گارانتی، خدمات پس از فروش و کیفیت کالا وجود ندارد، بازنده اصلی این معاملات مردم هستند.
وی گفت: در سالهای ۹۰ تا ۹۵ تعداد مدل‌ها و سایزهای تولیدات داخلی به مراتب محدودتر از امروز بود. اما پس از تحریم‌ها و طی سالهای اخیر، سرمایه گذاری بالایی در صنعت لوازم خانگی انجام شده است و در تولید لوازم خانگی شاهد پیشرفت چشمگیری بوده‌ایم. در حال حاضر حدود ۱۸ تا ۲۰ هزار دستگاه لوازم خانگی در ایران تولید می‌شود. همچنین در حال حاضر ۲۰ میلیون قطعه لوازم خانگی تولید می‌شود و عمق تولید در کالاهایی مانند یخچال و لباس شویی به ۸۰ درصد رسیده است.
صامدی اظهار کرد: در حوزه رضایت مشتری، ضمانت کالاها از ۱۸ به ۲۴ ماه افزایش یافته است و ۹۰ درصد محصولات دارای خدمات پس از فروش هستند.
یکی از فعالان با سابقه صنف لوازم خانگی مشهد افزود: تولید کنندگان در حال حاضر ضمن تولید کالای با کیفیت مناسب، ارائه ضمانت نامه‌های معتبر و خدمات پس از فروش، اشتغال زایی بیش از ۳۰۰ هزار نفر در این صنعت را ایجاد نموده‌اند. هرچند با افزایش قیمت دلار، هدف تولید کنندگان حفظ اشتغال و ادامه فعالیت کارخانه هاست و حاشیه سود خود را به حداقل رسانده‌اند.
عمده کالاهای قاچاق غیر اصل و بی کیفیت است
در این گزارش همچنین حمید عسکری، از فعالان صنف لوازم خانگی مشهد نیز، اظهار کرد: در حال حاضر عمده قاچاق لوازم خانگی از طریق بنادر چون بندر عباس و بندر گناوه و مرزهای بانه و کردستان صورت می‌گیرد. متأسفانه در حال حاضر سودجویان و قاچاقچیان لوازم خانگی اقدام به تغییر کارتن و لیبل کالاهای چینی بی کیفیت به برندهای بنام کره‌ای و اروپایی می‌کنند و کالای بی کیفیت و بدون خدمات پس از فروش را با قیمت‌های بسیار بالاتر از قیمت واقعی در بازار عرضه می‌نمایند. این اقدام در مورد کالاهای لوازم خانگی ایرانی نیز صورت می‌پذیرد.
یکی فعالان صنف لوازم خانگی مشهد افزود: در مجموع می‌توان گفت ۲۰ درصد کالاهای خارجی موجود در بازار، اصل است که آن هم به دلیل نبود قطعات و خدمات پس از فروش مشکلات خود را طی زمان مصرف دارد.
وی در پاسخ به این سوال که خرید کالای قاچاق چه تأثیر بر اقتصاد می‌تواند داشته باشد گفت: خرید کالای قاچاق و خارجی، تأثیر مستقیم بر کاهش خرید کالای داخلی و به دنبال آن کاهش تولید کارخانجات دارد.
عسکری ادامه داد: به طور مثال در حال حاضر ما نمایندگی محصولی هستیم که در ایران تولید می‌شود و حدود ۱۱۰۰ نفر نیروی انسانی به طور مستقیم در این کارخانه فعالیت دارند و این تعداد در صورت افزایش تقاضا می‌تواند تا ۲۰۰۰ نفر نیز افزایش یابد. مردم به این نکته توجه داشته باشند که در حال حاضر کیفیت محصولات ایرانی کاملاً قابل رقابت با کالاهای خارجی با کیفیت است. همچنین با توجه به اینکه لوازم خانگی کالای بادوام محسوب می‌شود و انتظار می‌رود بیش از چندین سال مورد استفاده قرار گیرد، داشتن خدمات پس از فروش کالای ایرانی مهمترین مزیت رقابتی لوازم خانگی داخلی است.
در این گزارش به بررسی چالش‌ها و پیچیدگی‌های بازار لوازم خانگی ایران پرداختیم و از زوایای مختلف به موضوعاتی مانند قاچاق کالا، تأثیرات منفی آن بر اقتصاد داخلی، و همچنین پیشرفت‌های قابل توجه صنعت لوازم خانگی داخلی اشاره کردیم. با این حال، این بحث به پایان نرسیده و نیاز به بررسی‌های عمیق‌تر و جامع‌تری دارد. در بخش‌های بعدی این گزارش، سراغ صاحب‌نظران، فعالان صنفی، و کارشناسان اقتصادی خواهیم رفت تا نظرات، تحلیل‌ها، و راهکارهای تخصصی‌تری را در مورد راه‌های مقابله با قاچاق کالا، بهبود کیفیت تولیدات داخلی، و تقویت اعتماد مصرف‌کنندگان به محصولات ایرانی بررسی کنیم.
همچنین، در بخش‌های آینده، به نقش سیاست‌های کلان اقتصادی، تأثیر نوسانات ارزی، و چگونگی مدیریت این نوسانات بر صنعت لوازم خانگی خواهیم پرداخت. علاوه بر این، به بررسی راهکارهای عملی برای افزایش نظارت بر فضای مجازی و کاهش فروش کالاهای قاچاق از طریق پلتفرم‌های آنلاین نیز خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا در بخش‌های آینده، این موضوعات را با دقت بیشتری واکاوی کرده و راه‌حل‌های مؤثر برای بهبود شرایط این صنعت مهم ارائه دهیم.
منبع، مهر
