جزئیات تجارت خارجی ۱۰ماهه امسال نشان می‌دهد ترکیه، عراق و چین، واردات خود را از ایران کاهش داده‌اند و در ازای آن، صادرات به پاکستان، عمان و هند افزایش یافته است. همچنین کالاهای واسطه‌ای بیشترین سهم ارزشی از صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.
به گزارش اهام ایران، هرچند آمار تجارت خارجی تا پایان بهمن ماه منتشر شده، اما به‌تازگی سازمان توسعه‌تجارت، جزئیات آمارهای تجارت کشور را برای ۱۰ماهه به‌روز‌رسانی کرده‌است. در این گزارش بازارهای صادراتی افزایشی و بازارهای صادراتی کاهشی مورد بررسی قرارگرفته‌است. بر اساس این گزارش، پاکستان، عمان و هند بیشترین افزایش را در واردات از ایران به خود اختصاص داده‌اند، اما نکته جالب‌توجه اینکه سه کشور اول که صادرات به آنها کاهشی بوده مهم‌ترین مقاصد صادراتی ما محسوب می‌شوند. ترکیه، عراق و چین به ترتیب واردات خود از ایران را در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه کاهش داده‌اند. همچنین درخصوص صادرات با توجه به سطح فناوری محصولات نیز جزئیاتی ارائه کرده که نشان می‌دهد مواد اولیه بیشترین سهم را از ارزش صادرات ۱۰ماهه به خود اختصاص‌داده و کالاهای با سطح فناوری بالا کمترین ارزش را در کالاهای صادرشده دارد. از سوی دیگر کالاهای واسطه‌ای بیشترین سهم ارزش صادرات ۱۰ماهه را به خود اختصاص داده‌اند و کالاهای سرمایه‌ای کمترین ارزش را در این بخش داشته‌اند. در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه امسال ارزش صادرات ۴۰میلیارد و ۴۷۲میلیون دلار با وزن ۱۱۳میلیون و ۵۱هزار‌تن بود که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته از نظر ارزشی ۱۱.۴درصد کاهش و از نظر وزنی ۹.۴درصد افزایش یافته‌است. بر اساس این گزارش صادرات نفت در این بازه زمانی ۲۹میلیارد و ۹۰۰میلیون دلار، صادرات خدمات فنی و مهندسی ۷۸۰میلیون دلار و صادرات برق ۳۰۰میلیون دلار ثبت شده‌است.
صادرات به کدام کشورها افزایشی بوده است؟
بر اساس آنچه در جزئیات آماری این گزارش آمده ا ست، پاکستان بیشترین افزایش صادرات از ایران را به خود اختصاص داده‌است. میزان افزایش صادرات به این کشور ۵۲۸میلیون دلار بوده و رشد ارزش آن به ۴۶درصد رسیده ا ست. گروه‌های کالایی که موجب رشد صادرات به این کشور شده‌اند عبارتند از: گازهای نفتی، شمش فولاد، روغن‌های نفتی و گاز طبیعی. عمان دومین بازار صادراتی افزایشی است. میزان افزایش صادرات به این کشور ۲۲۱میلیون دلار بوده و رشد ارزشی آن ۲۴درصد ثبت شده‌است. گروه‌های کالایی دارای رشد به این کشور شامل شمش فولاد، قیر، سنگ و کنسانتره آهن است. هند با میزان افزایش صادرات ۲۱۲میلیون دلاری در رده سوم قرارگرفته که رشد ارزشی صدور کالا به این کشور ۱۳درصد ثبت شده‌است. کالاهایی که این رشد را رقم زده‌اند عبارتند از: قیر، آهن اسفنجی، متانول و مواد اولیه پلیمری. صدور کالا به افغانستان با میزان افزایش ارزشی ۱۶۶میلیون دلاری توانسته ۱۲درصد افزایش را ثبت کند. کالاهایی که این رشد را رقم زده‌اند نیز شامل شمش فولاد و گازهای نفتی می‌شود. روسیه به‌عنوان پنجمین کشور مقصد صادراتی که روند افزایشی را در ۱۰ماهه امسال طی کرده، با تکیه بر مواد اولیه پلیمری و سایر میوه‌ها و سبزی‌ها توانسته ۱۶۵میلیون دلار واردات از ایران را افزایش دهد. رشد ارزشی به روسیه در این بازه زمانی ۲۸درصد بوده‌است. میزان صادرات به مالزی ۱۰۷میلیون دلار افزایش د اشته که رشد ۱۲۵درصدی را به‌ثبت رسانده و شمش فولاد گروه کالایی است که این رشد را رقم‌زده است. جمهوری‌آذربایجان با میزان افزایش ۹۸میلیون دلاری و با تکیه بر صنایع معدنی توانسته افزایش ۲۵درصدی را در واردات از ایران به‌ثبت برساند.
صادرات به کدام کشورها کاهشی بوده است؟
مهم‌ترین بازارهای صادراتی کاهشی در داده‌های آماری سازمان توسعه‌تجارت، عبارتند از: ترکیه با کاهش ۳میلیارد و ۱۰۹میلیون دلار و افت ارزشی ۴۷درصد، عراق با کاهش یک‌میلیارد و ۱۳۹میلیون دلار و افت ارزشی ۱۳درصد، چین با کاهش یک‌میلیارد و ۹۹میلیون دلار و افت ارزشی ۹درصد، تایلند با کاهش ۲۴۷میلیون دلار و افت ارزشی ۴۷درصد، سنگاپور با کاهش ۱۹۵میلیون دلار و افت ارزشی ۸۴درصد و موزامبیک با کاهش ۱۴۹میلیون دلار و افت ارزشی ۷۹درصد است. گاز طبیعی، کود اوره و شمش آلومینیوم کالاهایی هستند که در سبد صادراتی ایران به ترکیه دچار افت شده‌اند. همچنین گاز طبیعی، مواد اولیه پلیمری و روغن‌های نفتی اهرم‌های افت صادرات به عراق بوده‌اند. کاهش صادرات گاز LPG، مواد اولیه پلیمری و مواد آروماتیک، صدور کالا به چین را با کاهش مواجه ساخته‌اند. شمش فولاد و کود اوره در سبد صادراتی به تایلند، روغن‌های نفتی، مواد آروماتیک و گازهای نفتی در سنگاپور و کود اوره در موزامبیک موجب‌شده تا این سه کشور نیز با افت واردات از ایران مواجه شوند.
صادرات به تفکیک گروه‌های کالایی
صادرات ۱۰ماهه به تفکیک گروه‌های کالایی نشان می‌دهد پتروشیمی و پایه نفتی بیشترین ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌اند که معادل ۱۹میلیارد و ۷۱۲میلیون دلار بوده‌است. هرچند ارزش هر واحد آن افت ۲۱درصدی داشته و وزن آن ۹درصد و ارزش آن نیز ۲۸درصد نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته کاهش یافته‌است. دومین بخش عمده صادراتی که بیشترین ارزش را از آن خود کرده‌است، معدن و صنایع معدنی است. ارزش صادرات این بخش به ۱۱میلیارد و ۶۵میلیون دلار رسیده، درحالی‌که ارزش هر واحد آن افت ۱۷درصدی داشته‌است، اما از نظر ارزش و وزن به ترتیب شاهد رشد ۱۲ و ۳۵درصدی هستیم. صنعت به‌عنوان سومین بخش عمده صادراتی در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه توانسته با رشد ارزشی ۱۱درصدی به صادرات ۶میلیارد و ۲۲۰میلیون دلاری دست‌یابد، ولی ارزش هر واحد آن کاهشی بوده‌است. در بخش کشاورزی نیز ارزش صادرات با رشد ۲۵درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل، به ۳میلیارد و ۳۸۱میلیون دلار رسیده و ارزش هر واحد آن نیز افزایشی بوده‌است. بیشترین ارزش هر واحد کالا، مربوط به بخش صنعت است و کمترین ارزش واحد مربوط به معدن و صنایع معدنی است.
صادرات به تفکیک سطح فناوری
در این گزارش صادرات، به تفکیک سطح فناوری محصولات نیز بررسی شده‌است. بر این اساس، محصولات اولیه با ارزشی معادل ۱۴میلیارد و ۵۹۶میلیون دلار و وزن ۳۳میلیون و ۳۱۸هزار‌تن به بازارهای هدف صادرشده که از نظر ارزشی افت ۲۳درصدی را نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته داشته و از نظر وزنی با کاهش ۱۷درصدی روبه‌رو بوده‌است. صادرات کالاهای با فناوری سطح متوسط در رده دوم قرارگرفته‌است. ارزش صادرات این دسته کالاها ۱۲میلیارد و ۱۱۲میلیون دلار و وزن آن ۲۶میلیون و ۳۱۲هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته افت ۹درصدی ارزش و رشد ۱۲درصدی وزن را به خود اختصاص داده‌است. صادرات مبتنی بر منابع در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه امسال با رشد ۶درصدی در ارزش صادرات به ۹ میلیارد و۹۴۸میلیون دلار رسیده و وزن آن با رشد ۳۸درصدی ۴۹میلیون و ۱۰۰هزار‌تن برآورد شده‌است. ارزش صادرات با فناوری سطح پایین با رشد یک‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل به ۳میلیارد و ۴۴۲میلیون دلار و وزن آن با رشد ۸درصدی به ۴میلیون و ۲۷۹هزار‌تن رسیده‌است. در نهایت صادرات کالاهای با فناوری سطح بالا دارای کمترین ارزش صادرات است. صدور این دسته از کالاها ۳۵۵میلیون د لار ارزش داشته که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل یک‌درصد افزایش یافته‌است. وزن آن اما با کاهش ۳۰درصدی روبه‌رو بوده و ۳۲هزار‌تن ثبت شده‌است.
سهم کالاهای سرمایه‌ای، مصرفی و واسطه‌ای
سهم کالاهای مصرفی، سرمایه و واسطه‌ای از صادرات از دیگر بخش‌های گزارش مذکور است. صدور کالاهای واسطه‌ای در این ماه ارزشی معادل ۳۴میلیارد و ۲۰۹میلیون د لار داشته‌است. سهم آن از کل ارزش صادرات به ۸۴.۵درصد می‌رسد. صادرات کالاهای واسطه‌ای از نظر ارزشی ۱۴درصد نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته کاهش داشته‌است. همچنین کالاهای مصرفی با ارزشی معادل ۵میلیارد و ۸۷۴میلیون دلار و وزنی معادل ۷میلیون و ۳۰۹میلیون د لار در رده بعدی قرارگرفته‌است. سهم این گروه کالایی از کل صادرات ۱۴.۵درصد بوده‌است. از نظر وزنی شاهد رشد ۲درصدی بوده‌ایم و از نظر ارزشی افزایش ۱۶درصدی به‌ثبت رسیده‌است. کالاهای سرمایه‌ای کمترین ارزش صادرات را دارند. در ۱۰ماهه منتهی به دی ماه امسال ۱۱۹هزار‌تن کالا به ارزش ۳۸۶میلیون دلار به بازارهای هدف صادرشده که سهم یک‌درصدی از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌است، اما مقایسه این آمار با مدت مشابه سال‌گذشته نشان می‌دهد هم از نظر ارزشی ۱۴درصد و هم کاهش ۱۸درصدی صدور کالاهای سرمایه‌ای را شاهد بوده‌ایم.
