طی هفت‌ماهه نخست امسال حجم تجارت ایران با ۱۵ کشور همسایه به ۶۴ میلیون و ۸۷۵ هزار تن رسیده که ارزش آن حدود ۳۸ میلیارد و ۱۵۴ میلیون دلار بوده است.
کشورهای همسایه به دلیل مزیت‌های جغرافیایی، فرهنگی و لجستیکی همواره بزرگترین مقاصد صادراتی ایران محسوب شده‌اند. کاهش هزینه حمل‌ونقل، تسهیل تبادلات، پیوندهای تاریخی و نیازهای اقتصادی متقابل باعث شده این کشورها نقش محوری در استراتژی تجاری ایران داشته باشند. تداوم سطح مبادلات در شرایط تحریمی و محدودیت‌های مالی بین‌المللی نیز نشان می‌دهد ایران توانسته بازارهای همسایگی خود را حفظ و مدیریت کند.
در همین راستا بررسی داده‌های گمرک نشان می‌دهد که طی هفت‌ماهه نخست امسال، عملکرد تجارت خارجی ایران با کشورهای همسایه بیانگر تداوم روند باثبات مبادلات و نقش مهم این کشورها در ساختار تجارت خارجی کشور است. بر اساس داده‌های ارائه‌شده، حجم تجارت ایران با ۱۵ کشور همسایه در این دوره به ۶۴ میلیون و ۸۷۵ هزار تن رسیده که ارزش آن حدود ۳۸ میلیارد و ۱۵۴ میلیون دلار بوده است. این میزان شامل مجموع صادرات و واردات است و از نظر ارزشی تقریباً معادل مدت مشابه سال گذشته ارزیابی می‌شود که نشان‌دهنده حفظ جایگاه بازارهای منطقه‌ای برای ایران است.
تجارت ۲.۲ میلیارد دلاری با کشورهای عضو اوراسیا
در کنار همسایگان، تجارت ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز روند قابل توجهی داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی هفت ماه ابتدایی سال ۴.۹ میلیون تن تبادل کالایی با ارزش ۲.۲ میلیارد دلار ثبت شده است.
این ارقام بیانگر آن است که اتحادیه اوراسیا نیز به یکی از شرکای مهم تجاری ایران تبدیل شده و عضویت در موافقت‌نامه تجارت آزاد -از اردیبهشت امسال- زمینه گسترش همکاری با این بلوک اقتصادی را فراهم کرده است.
به طور کلی، تجارت ایران با همسایگان در دوره مورد بررسی از ثبات برخوردار بوده و این کشورهای منطقه‌ای همچنان به‌عنوان محور تجارت خارجی ایران نقش‌آفرینی می‌کنند. همچنین گسترش همکاری با اتحادیه اوراسیا افق‌های جدیدی برای تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی و دسترسی بهتر به بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم کرده است.
البته باید توجه داشت که بهبود این روند، نیازمند توجه ویژه به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل زمینی، دریایی و ریلی، مدرن‌سازی گمرکات، بهبود سیستم‌های لجستیکی و رفع موانع نقل‌وانتقال مالی است. اتخاذ سیاست‌های حمایتی و راهبردی در این حوزه‌ها، نه تنها به افزایش حجم مبادلات با همسایگان منجر می‌شود، بلکه می‌تواند سهم ایران از تجارت منطقه‌ای را به‌طور چشمگیری بالا برده و مسیر رشد پایدار صادرات غیرنفتی را هموار کند. این چشم‌انداز، در صورت برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از فرصت‌های ژئواقتصادی موجود، می‌تواند ایران را به یکی از بازیگران مهم و اثرگذار در تجارت منطقه‌ای تبدیل کند.
