تجارت ریلی میان چین و اروپا از سال ۲۰۱۳ آغاز شد و با رشدی مداوم در سال ۲۰۲۳ به ۱.۹ میلیون کانتینر رسید. این تجارت شامل طیف وسیعی از کالاها می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که ۱۲ درصد از تجارت کانتینری چین و اروپا در سال فوق در بستر راه آهن ابریشم صورت گرفته است.
به گزارش اهام ایران، تجارت زمینی چین-اروپا پیشینه‌ای ۲۰۰۰ ساله دارد و گفته می‌شود که نخستین بار تجارت چین و اروپا به وسیله کاروان شتری صورت گرفت که توسط ژانگ کیان فرستاده امپراتوری چین، رهبری می‌شد و این سفر ۱۳ سال طول کشید. سپس بازرگانان، مسافران و کاروان‌های شتر متعددی از مسیر او پیروی کردند. بدین ترتیب مبادلات تجاری و فرهنگی بین چین و اروپا تسهیل شد که این مسئله نقش مهمی در پیشرفت تمدن بشری داشت. از آنجا که بخش بزرگی از مال‌التجاره چینی‌ها ابریشم بود، مسیر فوق به راه ابریشم نامگذاری گردید.
دولت چین پس از دو هزار سال با الهام از سفر تاریخی ژانگ کیان و موفقیت چشمگیر راه ابریشم، در سال ۲۰۱۳ ابتکار کمربند و جاده را پیشنهاد کرد. این ابر پروژه نسخه‌ای به روز شده از راه ابریشم و با هدف تقویت ارتباطات بین شرق و غرب جهان است. راه ابریشم جدید یا همان ابتکار کمربند و جاده در طول ۱۱ سال گذشته گسترش زیادی پیدا کرده و اهمیت و کارآمدی خود را در سطح جهانی ثابت نموده است. یکی از دستاوردهای برجسته این طرح، موفقیت آن در ارائه خدمات قطار باری بین چین و اروپا است.
رشد مداوم حمل و نقل ریلی میان چین و اروپا
رشد انفجاری قطارهای باری چین – اروپا از چند ده سفر در ابتدا به بیش از ۱۷۰۰۰ سفر در سال، نشان‌دهنده بازار بزرگ این نوع حمل‌ونقل مقرون‌به‌صرفه و قابل اعتماد در مقایسه با مسیرهای هوایی و دریایی است. از ماه مه ۲۰۲۰، تعداد سفر قطارهای باری بین چین و اروپا در طول ماه از ۱۰۰۰ مورد فراتر رفته است. همچنین ارزش کالاهای حمل‌شده توسط این سرویس از ۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ به ۵۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
تنوع بالای کالاهای مبادله شده میان چین و اروپا در بستر راه آهن ابریشم
هرچند که قیمت حمل ریلی کالا از حمل دریایی بیشتر است، با این حال به علت کاهش زمان سفر و قابلیت اطمینان بیشتر، حمل ریلی کالا میان چین و اروپا برای بسیاری از محصولات مقرون به صرفه است. حمل و نقل دریایی از بنادر چین تا بنادر غرب و شمال غربی اروپا به طور معمول ۳۵ روز زمان می‌برد در حالی که قطار این مسیر را طی ۱۵ الی ۲۰ روز می‌پیماید.
در حال حاضر طیف متنوعی از کالاها از جمله مانیتورهای LCD، قطعات خودرو، پوشاک و لوازم ضروری روزانه و … که تنوع آن‌ها به ۵۰ هزار نوع محصول در ۵۳ دسته می‌رسد، به وسیله قطار میان چین و اروپا جابه جا می‌شود. تنوع بالای کالاهای مبادله شده در بستر راه آهن ابریشم نشان می‌دهد که صرفه اقتصادی این نوع از حمل و نقل مخصوص کالایی خاص و محدود نیست.
توسعه مناطق غربی چین وابسته به توسعه زیرساخت‌های ریلی
یکی از اهداف چین در توسعه حمل و نقل ریلی به اروپا، توسعه اقتصاد مناطق غربی این کشور است. همانطور که در نقشه زیر مشاهده می‌شود ۹۴ درصد جمعیت چین و همچنین اغلب صنایع این کشور در نیمه جنوبی و شرقی آن قرار دارد. چین با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل و نقل ریلی از جمله توسعه بندر خشک خورگوس در گذرگاه مرزی با قزاقستان، به دنبال کاهش هزینه‌ی تجارت برای مناطق غربی خود است.
انجام ۱۲ درصد از تجارت کانتینری چین و اروپا در بستر راه آهن ابریشم
آمارها حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۳ به میزان ۱۵.۷ میلیون کانتینر TEU میان چین و اروپا مبادله شده که ۱۲.۵ میلیون کانتینر مربوط به صادرات چین به اروپا و باقی صادرات اروپا به چین بوده است. همچنین حجم تجارت کانتینری طرفین از طریق راه آهن ابریشم در این سال برابر ۱.۹ میلیون TEU بوده است. با این حساب تنها ۱۲ درصد از تجارت کانتینری طرفین به صورت ریلی انجام شده است. بنابراین با توجه به رشد مداوم حمل و نقل ریلی میان چین و اروپا به نظر می‌رسد که بازار ترانزیت ریلی چین-اروپا به مراتب بزرگتر از وضع فعلی است.
