برآوردهای منتشر شده نهادهای بین المللی نشان می دهد که آینده منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با استفاده از ظرفیت های اقتصاد دیجیتال کاملا متحول شده و اعضای شورای همکاری در این زمینه پیشرو خواهند بود.
به گزارش اهام ایران، سرمایه گذاری بر روی اقتصاد دیجیتال و ملزومات آن، طی سال های اخیر از رشدی بسیار چشمگیر در سراسر جهان برخوردار بوده است. وسعت حرکت اقتصادهای ملی به سمت دیجیتال سازی بازار تا حدی بوده که امروزه، کشورهای آفریقایی مانند نیجریه و کامرون نیز با همکاری شرکت های بزرگی چون گوگل، در اقتصاد دیجیتال قاره خود پیشرو هستند.
نشریه Harvard Business Review معتقد است که اقتصاد دیجیتال نوعی از اقتصاد است که متکی بر ارتباط میان اشخاص حقیقی و حقوقی با یکدیگر است.
اما در منطقه خاورمیانه نیز به واسطه افزایش میزان شهروندان جوان و سرمایه گذاری سنگین کشورهای این منطقه، شاهد نرخ رشد چشمگیری در بخش اقتصاد دیجیتال هستیم. کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای غرب آسیا نیز ضمن تایید پیشرفت قابل قبول اقتصاد دیجیتال در خاورمیانه، معتقد است: اقتصاد دیجیتال، در حقیقت اقتصادی با محوریت فناوری های دیجیتال است. این فناوری شامل زیرساخت، نرم افزار، شبکه ها و ابزارهای لازم به همراه مکانیسم های مربوط به انجام فعالیت های اقتصادی به صورت آنلاین می شود.
پیش بینی نرخ پیشرفت اقتصاد دجیتال در منطقه «مِنا»
بر اساس گزارش منتشر شده از سوی هلدینگ بانکی UBS سوئیس، حجم اقتصاد دیجیتال خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در سال ۲۰۲۲، حدود ۱۸۰ میلیارد دلار برآورد شده است. این هلدینگ بانکی معتقد است که حجم این اقتصاد تا سال ۲۰۳۰ به بالای ۷۸۰ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت که پیشرفتی قابل توجه به نظر می رسد. در حقیقت، طی سال های آتی، به طور متوسط ۲۰ درصد به حجم اقتصاد دیجیتال منطقه منا افزوده خواهد شد.
تحقیقات موسسه «موردور اینتلیجنس» نشانگر افزایش سهم صنعت ارتباطات (ICT) منا به ۲۵۰.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۹ است
همچنین، سهم اقتصاد دیجیتال از کل اقتصاد منطقه از ۴.۱ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۱۳.۴ درصد در سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت. با اینحال، این آمار در قیاس با کشورهای توسعه یافته همچنان بسیار کم به نظر می رسد و به عنوان مثال، سهم اقتصاد دیجیتال از اقتصاد آمریکا تا سال ۲۰۲۳ به ۱۵ درصد افزایش خواهد یافت که این رقم همچنان با کل منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا قابل قیاس نیست.
البته موسسات تحقیقاتی دیگر، آمارهایی تفصیلی و جداگانه در خصوص بخش های مختلف در برگیرنده اقتصاد دیجیتال منطقه ارئه کرده اند. به عنوان مثال، تحقیقات موسسه «موردور اینتلیجنس» نشانگر افزایش سهم صنعت ارتباطات (ICT) منا به ۲۵۰.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۹ است.
به گفته این موسسه، این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۱۸۳.۴ میلیارد دلار خواهد رسید که نشانگر ۳۴.۴۱ درصد رشد نسبت به سال سال ۲۰۲۳ است. با این حساب، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، یکی از پر سرعت ترین مناطق جهان به لحاظ نرخ رسد اقتصاد دیجیتال به ویژه در سال های پس از شیوع کرونا محسوب می شود.
در صورت دیجیتال سازی کامل اقتصاد منا، میزان مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی نیز طی بازه ۳۰ ساله، بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته که شامل ۴۰ الی ۸۰ میلیون شهروند زن این منطقه خواهد شد
موردور همچنین معتقد است که رشد اقتصادی حاصل از فروش نرم افزار و زیرساخت های نرم افزاری توسط شرکت های فعال منطقه به بیش از ۱۵ درصد در سال خواهد بود و مشاغل اینترنتی نیز به طور متوسط، بیش از ۲۳ درصد رشد در سال را تجربه خواهند کرد.
برآورد بانک جهانی از اقتصاد دیجیتال خاورمیانه
گزارش منتشر شده از سوی بانک جهانی در سال ۲۰۲۲ نشان می دهد که نقش اقتصاد دیجیتال در اشتغالزایی و ایجاد فرصت های برابر در خاورمیانه و شمال آفریقا بسیار پر رنگ خواهد بود.
بانک جهانی معتقد است که در صورت دستیابی منطقه خاورمیانه به ظرفیت نهایی خود از اقتصاد دیجیتال، درآمد سرانه شهروندان این منطقه در بازه زمانی ۳۰ ساله، بیش از ۴۶ درصد افزایش خواهد یافت.
این نهاد بین المللی همچنین معتقد است که ظرفیت کامل اقتصاد دیجیتال این منطقه بیش از ۱.۶ تریلیون دلار بوده و در صورت دیجیتال سازی کامل اقتصاد منا، میزان مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی نیز طی بازه ۳۰ ساله، بیش از ۲۰ درصد افزایش یافته که شامل ۴۰ الی ۸۰ میلیون شهروند زن این منطقه خواهد شد.
اقتصاد دیجیتال شورای همکاری خلیج فارس
همانطور که می دانیم، کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به لحاظ میزان توانایی اقتصادی و برخورداری از زیرساخت های لازم برای توسعه اقتصادی با یکدیگر برابر نبوده و در حقیقت، منطقه منا یکی از پر گپ ترین مناطق جهان به لحاظ سطح برخورداری از رفاه و رشد اقتصادی محسوب می شود.
در همین راستا، بدیهی است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) به واسطه درآمدهای نفتی بالا، تبدیل شدن به هاب تجاری منطقه و روابط خوب با شرق و غرب، پیشرفت بیشتری در زمینه اقتصاد دیجیتال داشته اند.
به عنوان مثال، کشور امارات قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، به قطب اصلی مبادلات مالی و بانکی دیجیتال در خاورمیانه تبدیل شود. عربستان سعودی نیز به تازگی، قراردادی بزرگ با شرکت اینتل منعقد کرده و در نظر دارد تا همان سال، به بزرگترین اقتصاد دیجیتال منطقه تبدیل شود.
شرکت مشاوران MarkNtel Advisors معتقد است که رشد اقتصاد دیجیتال در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس ۲۵.۷ درصد بین سال های ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰ خواهد بود. این شرکت عوامل اصلی این میزان رشد در اقتصاد دیجیتال کشورهای عضو شورا را دلایلی چون تنوع اقتصادی، چشم اندازهای اقتصاد ملی قدرتمند، مدرن سازی استراتژی ها و ابتکار آنها در توسعه دولت دیجیتال و فناوری های مالی می داند.
به عنوان مثال، کشورهای عربستان سعودی، قطر، و امارات، هر سه اسناد چشم انداز اقتصادی بزرگی برای سال ۲۰۳۰ ترسیم کرده و به سرعت در حال حرکت به سمت دستیابی به اهداف تعیین شده در این اسناد هستند.
در بخش اقتصاد دیجیتال، می توان به رشد چشمگیر توسعه هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء، محسابات ابری و زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری جهت دستیابی بهتر به خدمات درمانی و مالی در کشورهای عضور شورای همکاری خلیج فارس اشاره کرد.
