به گفته مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک، کسب و کارهای کوچک در دنیا دو سوم اشتغال را به خود اختصاص می‌دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوری و کارآفرینی در بنگاه‌های کوچک و متوسط و نیمی از تولید ناخالص ملی هم در این بنگاه‌ها ایجاد می‌شود؛ بنابراین بنگاه‌های کوچک و متوسط ابزار موثری برای توسعه اقتصادی و کاهش فقر در اقتصاد، کاهش مشکلات ناشی از بیکاری و توازن توزیع درآمد در پهنه جغرافیایی هستند.
به گزارش آهام ایران، محمدحسین مقیسه مسئله اصلی صنایع کوچک در دنیا را شکاف تامین مالی عنوان کرد و گفت: شکاف تامین مالی یعنی چقدر از نیازهای تامین مالی برآورده شده و چه مقدار هنوز برآورده نشده است. براساس آخرین آمار انجمن بین المللی تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط از ۲۰۰ میلیون بنگاه کوچک و متوسطی که نیاز به تامین مالی دارند، ۴۱ درصد دارای نیازهای مالی برآورده نشده هستند که عمده این بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در کشورهای در حال توسعه واقع شده‌اند. مبلغ شکاف تامین مالی این بنگاه‌ها در کشورهای در حال توسعه حدود ۵۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
بنگاه‌های کوچک، ابزار توسعه اقتصادی و کاهش فقر
وی با اشاره به نقش و مزیت‌های بنگاه‌های کوچک در اقتصاد، گفت: مهم‌ترین امتیاز کسب و کارهای کوچک در دنیا این است که دو سوم اشتغال را به خود اختصاص می‌دهند، بالغ بر ۹۰ درصد نوآوری و کارآفرینی در بنگاه‌های کوچک و متوسط اتفاق می افتد و نیمی از تولید ناخالص ملی هم در این بنگاه ها ایجاد می‌شود. بنابراین بنگاه‌های کوچک و متوسط را می‌توان ابزار موثری برای توسعه اقتصادی و کاهش فقر در اقتصاد دانست. این بنگاه‌ها مشکلات ناشی از بیکاری را نیز کاهش می‌دهند. همچنین می‌توانند توزیع درآمد را در پهنه جغرافیایی متوازن و متعادل کنند.
تجربه ایران در مقایسه با کشورهای منطقه آسیا
مقیسه با بیان اینکه فسلفه وجودی صندوق‌ها و روند شکل گیری آن‌ها پر کردن شکاف تامین مالی و ارائه ضمانت‌نامه‌های اعتباری است گفت: در اقتصاد ایران تاسیس صندوق‌های ضمانت در بخش‌های مختلف اقتصادی تجربه‌ای حدود ۵۰ ساله دارد. ابتدا کشورهای توسعه یافته مدل طرح‌های ضمانت اعتباری (در قالب صندوق‌های ضمانت) را پیش بردند و در دهه‌های گذشته بنگاه‌های کوچک و متوسط را رشد دادند. در کشورهای آسیایی، دوکشور ژاپن و کره در این زمینه پیشتاز هستند و در دهه‌های گذشته این دو کشور به کشورهای در حال توسعه شرق آسیا کمک کردند تا با تاسیس صندوق‌های ضمانت،تامین مالی را برای صنایع کوچک و متوسط تسهیل کنند.
مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک درباره تفاوت محصولاتی که صندوق‌های ضمانت در دنیا ارائه می‌کنند، گفت: بالغ بر ۹۰ درصد محصولی که صندوق‌ها در دنیا ارائه می‌دهند، ضمانت نامه اعتباری است. مهم‌ترین مشکل و چالش صنایع کوچک شکاف تامین مالی است و موثرین ابزار برای تسهیل تامین مالی نیز ضمانت‌نامه‌های اعتباری است که در این صندوق‌ها صادر می‌شوند. در کنار این موضوع هر اقتصادی متناسب با نیازها و فضای کسب و کاری که دارد ممکن است سرویس‌های جانبی هم برای این کار داشته باشد. همانطور که ما در صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در کنار ضمانت‌نامه‌های اعتباری، ضمانت نامه‌های پیمانکاری یا قراردادی هم ارائه می‌کنیم، ممکن است کشور دیگری خدمت دیگری را در کنار ضمانت اعتباری به عنوان محصول جانبی ارائه کند.
انواع تامین مالی صنایع کوچک
این مقام مسئول با بیان اینکه علت شکاف تامین مالی، ناتوانی بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در تامین تضامین و وثایق موسسات مالی و اعتباری است، تصریح کرد: در یک تقسیم بندی، تامین مالی می‌تواند در قالب “بدهی” و یا در قالب “سرمایه” انجام شود. در تامین مالی مبتنی بر بدهی، بنگاه اقتصادی از طریق ایجاد بدهی با ابزارهای مختلف منابع مالی مورد نیاز خود را فراهم می‌کنند. این ایجاد بدهی می‌تواند از طریق استقراض از اشخاص، بانک‌ها یا سایر موسسات مالی و اعتباری باشد که عمده روش تامین مالی در اقتصاد ایران در همین قالب صورت می‌گیرد.
وی افزود: در این حالت بنگاه اقتصادی باید در سررسید که شامل اصل و سود است، اقدام به بازپرداخت بدهی کند و این تعهد به پرداخت در اصل یک نوع ریسک برای اعتباردهنده محسوب می‌شود.بنابراین برای پوشش آن تضامین و وثایق مورد نظر اخذ می‌شود که این مساله را می‌توان جنبه منفی این نوع تامین مالی برشمرد. نکته مثبت تامین مالی در قالب بدهی این است که دریافت کننده تسهیلات مجبور نیست بخشی از سهام و یا مالکیت شرکت خود را واگذار کند و ۱۰۰ درصد سهام در اختیار صاحبان سهام باقی خواهد ماند.
رئیس هیات مدیره صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در ادامه درباره تامین مالی در قالب سرمایه، گفت: در تامین مالی در قالب سرمایه عموما در قبال دریافت سرمایه، بخشی از مالکیت و سهام شرکت به سرمایه‌گذار واگذار می‌شود. از دست دادن بخشی از مالکیت و قدرت مدیریت، جنبه منفی این نوع تامین مالی به شمار می‌رود و در مقابل عدم ایجاد تعهد بازپرداخت و عدم وجود ریسک و نگرانی ناشی از آن از نکات مثبت این نوع تامین مالی محسوب می‌شود.
البته به گفته وی در همه جای دنیا و همچنین در ایران، تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط بیشتر در قالب بدهی انجام می‌شود؛ چراکه بسیاری از بنگاه‌های کوچک ممکن است قابلیت و شرایط لازم (شفافیت بالا و سودآوری مناسب و پایدار) جهت حضور در بازار سرمایه را نداشته باشند. به همین دلیل است که اکثر آن‌ها به سمت تامین مالی از طریق بدهی سوق پیدا می‌کنند و طبیعتا لزوم ارائه تضامین و وثایق مطرح خواهد شد. با توجه به محدودیت‌های بنگاه‌های کوچک در ارائه وثایق مورد نیاز اعتبار دهنده، صندوق ضمانت به عنوان یک نهاد دولتی و حمایتی، می‌تواند با صدور ضمانت‌نامه‌هایی که جایگزین وثایق مورد درخواست اعتباردهنده است، نقش حمایتی خود را ایفا کند تا با شرایط مناسبی تامین مالی مورد نیاز صورت پذیرد.
شرایط سهل‌تر برای ضمانت اعتباری شرکت‌های دانش بنیان
مقیسه در پایان با اشاره به شعار سال مبنی بر تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، گفت: شرایط اعطای ضمانت نامه صندوق به شرکت‌های دانش بنیان متفاوت است و در قالب آیین‌نامه به این شرکت‌ها به شکل ویژه‌تر و با شرایط سهل‌تری ضمانت نامه ارائه خواهد شد.
منبع: ایسنا
